Türk mühendislerin geliştirdiği milli yazılım, havacılıkta ezber bozacak

Türk teknoloji ve yazılım şirketleri farklı alanlarda geliştirdikleri çözümlerle global alandaki ihtiyaçları karşılıyor.

Havacılık alanındaki çözümleri ve uluslararası alandaki ihracat başarılarıyla dikkati çeken Haritaevi Havacılık Mühendislik AŞ, havacılık bilgilerini tek bir formatta toplayarak bilgilerin okunabilirliğini, dijitalleşmesini ve kolay dağıtılmasını sağlayan Havacılık Bilgi Değişim Modeli'ni (AIXM) gündemine aldı.

Bu bilgiler; engeller, havalimanı ve heliport alanları, rotalar, hava sahaları, prosedürler gibi katmanlardan oluşuyor. AIXM formatlı veriler XML tabanlı olarak oluşturuluyor ve otoriteler (ICAO, RTCA, Eurocontrol) tarafından sürekli olarak geliştiriliyor. AIXM, 5. sürümle beraber Coğrafi İşaretleme Dili formatını da destekliyor.

Haritaevi, yürüttüğü çalışmalar sonunda ortaya havacılık sektöründe yeni yeni yaygınlaşan AIXM formatıyla farklı işlemler yapılabilmesini sağlayan AIXM Management System ürününü çıkardı.

Diğer formatlardaki verilerin AIXM'e geçişinin hızlandırılması için 2022'nin ikinci çeyreğinde AR-GE çalışmalarına başlayan şirket, 2023'ün 3. çeyreğinde AIXM Management System markası ile bir web platformunu kullanıma sundu.

Platform, viewer, converter, editor ve validator olarak 4 modülden oluşuyor. Dünyada, vektör formatlı (.kml ve .shp) eTOD (electronic Terrain and Obstacle Data), AMDB (Aerodrome Mapping Database), ASRN (Aerodrome Surface Routing Network) verilerinden AIXM'e saniyeler içinde otomatik olarak dönüşüm sağlama konusunda tek olma özelliğiyle dikkat çeken converter modülü, sektörde ciddi bir ihtiyacı karşılamayı amaçlıyor.

Vektör verileri AIXM formatına dönüştürmede sorun yaşayan kullanıcılar için örnek veri seti ve uluslararası otoriteler tarafından eTOD, AMDB ve ASRN verilerinde olması zorunlu kılınan kolonların şablonu da modülde yer alıyor.

Viewer tarafında ise AIXM verilerinin haritada 3 boyutlu olarak görüntülenmesi, düzenlemesi ve metaverilerin ağaç yapısındaki tablo halinde gösterilmesi modülün en dikkat çekici özellikleri olarak öne çıkıyor.

Birden fazla dosyayı tek seferde okuması, harita üzerinde gösterilen herhangi bir yüzeye tıklatıldığında o yüzeye ait özniteliklerin gösterilmesi ve her bir katmanın 3 boyutlu haritada gizlenebiliyor olması modülün kullanımını oldukça kolaylaştırıyor.

DÜNYADAKİ İKİ BÜYÜK YAZILIMIN EKSİKLERİNİ GİDERİYOR

Sivil havacılar, pilotlar, sektör profesyonelleri tarafından kullanılan, sektörün ortak dili AIXM'in geliştirilmesiyle ilgili çalışmalar devam ediyor. Dünyada bu alanda kullanılan 2 büyük yazılım bulunuyor. Haritaevi'nin çözümü, çok hızlı reaksiyon gösterip dönüşümde hız farkı oluşturması, yazılımın geliştirilmeye açık olması, kendi doğrulama altyapısını sunması gibi özellikleriyle mevcut yazılımlara göre üstünlükler taşıyor.

Havacılık sektöründe elektronik arazi verilerinden AIXM'e dönüşüm sağlayan bu boyutta bir yazılım bulunmuyor. Arazi verilerinin AIXM'e dönüşümü saniyeler içinde sağlayan Haritaevi, yazılımı geliştirmeyi de sürdürüyor.

Ücretsiz sürüm havacılık uzmanları ve diğer kullanıcılara açılırken, geri dönüşler yazılımın geliştirilmesinde değerlendiriliyor. Global havayolları ve havacılık endüstrisi kuruluşları demo sunum isterken, Türkiye'den de sisteme üyeler oldu.

Rakip yazılımlarda çok fazla manuel işleme ihtiyaç duyulması, ücretsiz sürümlerin sınırlı olması, farklı çözümlerin ayrı ayrı kullanılmasının gerekmesi gibi dezavantajlar bulunuyor. Ortaya çıkan yazılımın 4 farklı modülü hava yolu şirketleri tarafından görüntüleme, düzenleyici kuruluşlar tarafından veri üretimi gibi amaçlarla kullanılabiliyor.

Bu yazılım sayesinde sivil havacılar havalimanı çevresindeki engelleri, yapıları dünya çapında yayınlayıp o havalimanı için alınan önemleri dijital ortamda paylaşabiliyor. Pilotlar da havalimanı çevresindeki engelleri dijitalleştirilmiş veriler yardımıyla görüntüleyebiliyor.

Havacılık veri uzmanları da verilerini düzenleyip doğruluğunu kontrol edebiliyor.