Avustralya Murdoch Çocuk Araştırmaları Enstitüsü ve Clinton Sağlığa Erişim İnisiyatifi’nden bilim insanları, küresel çocuk sağlığını tehdit eden en büyük krizlerden birini gözler önüne serdi. Uzmanların açıklamalarına göre yılda 3 milyon çocuk antibiyotik direnci yüzünden öldü.
Prof. Yanhong Jessika Hu ve Prof. Herb Harwell’in başyazarlığını yaptığı araştırma, özellikle Afrika ve Güneydoğu Asya'da antibiyotik direnci nedeniyle çocuk ölümlerinde endişe verici bir artış yaşandığını ortaya koydu. Dünya çapında yayımlanan raporlar, sadece son üç yılda bu tür enfeksiyon vakalarının 10 katına çıktığını ve bunun geri dönüşü olmayan bir felakete dönüşebileceğini gösteriyor.
Viyana’daki Uluslararası Pediatri Bilim Kongresi'nde konuşan Prof. Herb Harwell, antibiyotik direncinin artık bilim insanları ve sağlık otoriteleri tarafından küresel bir halk sağlığı tehdidi olarak görüldüğünü vurguladı:
“Bu araştırmayı yaparak antibiyotik direncinin özellikle çocukları ne kadar fazla etkilediğine odaklandık. Dünya çapında 3 milyon çocuğun bu nedenle hayatını kaybettiğini tahmin ediyoruz.”
Harwell, bu krizin yalnızca enfeksiyon hastalıklarının değil, aynı zamanda temel hijyen koşullarının eksikliği, sağlıksız su kaynakları ve zayıf bağışıklık sistemleriyle doğrudan bağlantılı olduğunu söyledi.
Özellikle yoksul bölgelerde çocuklar, basit bir boğaz enfeksiyonunun bile ölümcül olabildiği bir sağlık sistemine mahkûm durumda.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşların yayınladığı raporlar, Prof. Hu ve Harwell’in bulgularını doğruluyor.
DSÖ’nün 2024 tarihli raporuna göre, eğer küresel önlemler alınmazsa 2050 yılına kadar antibiyotik direnci nedeniyle yılda 10 milyon kişi ölebilir. Bu ölümlerin önemli bir kısmını ise çocuklar oluşturuyor.
Örgüt, özellikle beta-laktam antibiyotiklere karşı dirençli bakterilerin hızla yayıldığını ve dünya genelinde tedavi seçeneklerini giderek sınırladığını bildirdi.
Bilim insanları, bu artışın önemli nedenlerinden birinin COVID-19 pandemisi sırasında kontrolsüz antibiyotik kullanımı olduğunu belirtiyor.
İngiltere merkezli The Lancet Infectious Diseases dergisinde yayımlanan bir analiz, pandemi sürecinde hastanelerde COVID-19 tedavisinde etkisiz olmasına rağmen yaygın şekilde antibiyotik kullanıldığını ve bu durumun dirençli bakterilerin yayılmasını hızlandırdığını ortaya koydu.
Prof. Jessika Hu, özellikle gelişmekte olan ülkelerde ilaçların reçetesiz satılması, düşük kaliteli antibiyotiklerin pazara sunulması ve halkın bilinç eksikliği gibi faktörlerin sorunu daha da büyüttüğüne dikkat çekiyor.
Durumu daha da karmaşık hale getiren bir başka gerçek ise, yeni antibiyotiklerin geliştirilme hızının son derece düşük olması.
Dünya genelinde ilaç şirketleri, antibiyotik üretimini pahalı, riskli ve kârsız buldukları için bu alandaki yatırımlarını azaltmış durumda.
Pew Charitable Trusts’un 2023 tarihli raporuna göre, son 10 yılda piyasaya giren yeni antibiyotik sayısı yalnızca 12. Bunların çoğu da hâlihazırda dirençli olan mikroplara karşı etkili değil.
Araştırmayı değerlendiren ve BBC’ye açıklama yapan Londra Üniversitesi’nden Dr. Lindsey Edwards, bu verilerin uluslararası kamuoyuna bir uyarı niteliği taşıdığını belirtti:
“Bu bulgular, küresel sağlığın liderleri için bir alarm olmalı. Kararlılıkla eyleme geçilmezse, özellikle dünyanın en kırılgan bölgelerinde çocuk sağlığında onlarca yılda elde edilen kazanımlar yok olabilir.”
Edwards’a göre çözüm yalnızca tıbbi değil, politik ve sosyal sorumlulukların da yerine getirilmesini gerektiriyor. Temiz suya erişim, hijyen uygulamaları, bağışıklık sistemini destekleyen beslenme politikaları ve aşılama programları en etkili uzun vadeli önlemler olarak öne çıkıyor.
Antibiyotik direnci, bakterilerin antibiyotiklere karşı geliştirdiği savunma mekanizmasıdır.
Bu durum, daha önce kolayca tedavi edilebilen enfeksiyonların artık ilaçlara yanıt vermemesi anlamına gelir. Direnç geliştiren bakteriler, antibiyotiklerin etkisini bozarak hayatta kalmaya ve çoğalmaya devam eder.
Bu da tedavi sürecini uzatır, enfeksiyonların daha ağır seyretmesine ve ölüm riskinin artmasına neden olur.
Antibiyotik direnci genellikle şu nedenlerle gelişir: