Buerger (Budama) Hastalığı Nedir? Buerger Hastalığı İyileşir mi?

Tıp dilindeki adı ile Tromboanjiitis Obliterans(TAO), halk arasında "budama hastalığı" olarak bilinen Buerger hastalığı, sigara bağımlıları ve sigara dumanına uzun süre maruz kalmış "pasif içiçi" kişilerde görülen en yaygın periferik arter hastalığıdır. Buerger hastalığı özellikle kol ve bacaklardaki atardamarların tıkanmasına neden olup, kan dolaşımını engelleyerek dokuların oksijensiz kalmasına yol açıyor. Bu da ortaya uzuvların amputasyonu yani kesilmesi gibi ciddi bir sorunla kişiyi karşı karşıya getiriyor. Bir insanın uzvunun kesilmesi onun yaşam kalitesini hiç kuşkusuz derinden etkiler. Ne yazık ki ülkemizde Buerger hastalığına yakalananların büyük bir çoğunluğu 30 ila 50 yaş arasında sigara bağımlısı erkeklerdir. Son günlerde yapılan yeni araştırmalara göre ise bu hastalık kadınlarda da sık görülmeye başlanmıştır. 

Buerger Hastalığı 

Buerger, hastalığı sigara tiryakisi erkek ve kadınları tehdit eden bir tür periferik arter hastalığıdır. Hastalık özellikle kol ve bacaklardaki atardamarların tıkanmasına neden olarak hasar oluşumuna neden olur. İşte bu tıkanmanların sonucunda el ve ayak gibi uzuvlar oksijensiz kalıp beslenemediği için yaralar meydana gelir nihayetinde uzuvlar kangrene dönüşerek çürür. Kangren olmuş el ve ayakların ampute edilmesi gibi ciddi sonuçlar ortaya çıkar.

Yani hastalığın temel nedeni tütün, sigara kullanımından kaynaklanmaktadır. 

Buerger Hastalığının Belirtileri

Buerger hastalığının ilk belirtisi el, ayak, kol ve bacaklarda meydana gelen ağrılardır. İlk başlarda hafif olarak başlayan ağrı ilerleyen evrelerde şiddetli ağrıların oluşmasına neden olur. Ağrılar hastanın yürürken, topallamasına neden olabilir. Ağrılar en çok hasta dinlenmeye çekildiği zaman şiddettini arttırır.

Buerger hastalağında vücutta meydana gelen değişiklikleri sıralayacak olursak:

• Cilt solması,
• Cildin kırmızı veya mavi renge dönüşmesi,
• Deri incelmesi
• Deri yüzeyinde parlaklaşma,
• Saç dökülmesi, 
• El ve ayaklarda üşüme, uyuşma ve karıncalanma  

gibi belirtiler görülmeye başlanır.

Özellikle el ve ayak parmaklarında ağrılı ve açık yaralar meydana gelir. Parmaklar soğuğa maruz kaldığında deri solgunlaşarak damarlar daha da belirgin halde görülür. Bu durum kanın damarlar içinde rahat hareket edemediğini göstererek tıkanma oluştuğunun işareti olarak kabul edilir. Bu sorun hastanın güç ve kuvvet kaybına uğramasına neden olur. Buna bağlı olarak hasta el, ayak, kol ve bacaklarındaki ağrının şiddetine göre hareketleri kısıtlanmaya başlar. Bu durumda tedavi edilmeyen hastanın amputasyona yol açabilir.

Buerger Hastalığının Nedenleri 

Hastalığın kesin nedeninin ne olduğu bilinmiyor olsa da tütün kullanımının Buerger hastalığını tetiklediği bilim insanlarınca açıklanmıştır. Bilimsel olarak tütünün hangi komplikasyonlardan dolayı buna neden olduğu ise kesin olarak bilinmemektedir.

Uzmanların yapmış olduğu açıklamalara göre hastalığa tütünde bulunan kimyasalların, kan damarlarının iç yüzeyini tahriş ettiği, buna bağlı olarak gelişen evrelerde iltihaplanma ve pıhtılar damarların tıkanmasına bu da yaralanma ve zaman içinde hastanın uzvunun kesilmesine neden oluyor.

Diğer taraftan sadece sigara değil, puro, çiğneme tütün ve nargile, pasif içicilik gibi durumlar ciddi şekilde tetikleyebiliyor. Buerger hastalığına günde yarım paketten fazla sigara tüketimi yakalanma riskini daha çok arttırıyor. Özellikle sigara tüketiminin yoğun olduğu Akdeniz, Orta Doğu ve Asya bölgelerinde Buerger hastalığı yoğun olarak görülüyor. 

Buerger Hastalığı Tanısı Nasıl Konulur?

Buerger hastalığını doğrudan teşhis edecek bir test henüz yoktur. Ancak doktorlar hastalığı teşhis etmek amacıyla birtakım testlere başvurur. Bu testlerin en yaygınları arasında kan testleri bulunuyor.

• Kanda bulunan belirli maddelerin miktarlarına bakılarak benzer belirtiler gösteren diğer hastalıklar ekarte edilir.
• "Allen Testi" denilen kan akışının kontrolü için bir dizi test yapılır.
• Hastanın yumruğu sıkılır ve doktor elle kan akışını sağlayan damarlara baskı uygular. Sonra hastanın yumruğu açılır doktor atardamar ile diğer damarlar üzerindeki basıncı kaldırır. El renginin ne kadar sürede normale döndüğü Buerger hastalığı konusunda doktora fikir verebilir.
• Anjiyogram, arterlerin durumunu görmekte doktora yardımcı olur.
• Anjiyogramın MRI veya BT ile birlikte kullanılması, damarların üç boyutlu bir görüntüsün elde edilmesini sağlar.
• Atardamar içerisine bir kateter yerleştirilerek damarların görüntüsü elde edilebilir.
• Kan pıhtılaşması sorunları ve diyabet gibi hastalıkların dışlanması kan testleri ile ortaya çıkartılır. 

Bu testler erken teşhis için hayati önem taşır. Erken dönemde teşhis edilen her hastalığın tedavisinde başarı oranı her zaman yüksektir. 

Buerger Hastalığı Tedavi Yöntemleri 

Yukarıda da anlattığımız gibi hastalığı tütün ve tütün ürünlerinin tetiklediğini söyledik. Demek ki bu hastalığa maruz kalmamak için ilk yapılacak iş sigara ve tütün ürünlerini bırakmak olacaktır. Bu direkt olarak bir tedavi yöntemi olmasa da hastalığının ilerlemesine engel olup yavaşlamasına neden olacaktır.

• Diğer taraftan, kan damarlarının genişlemesini, kan akışının iyileştirilmesini ve kan pıhtılarının ortadan kaldırılmasını sağlayacak ilaçların kullanılabilir.
• Kol ve bacaklarda kan akışını arttırmak için kol ve bacaklar sıkıştırılarak masaj yapılabilir.
• Enfeksiyon ilerlemiş ve eklemlere kan akışı durma noktasına geldi ise, ampütasyon veya sinir ameliyatı yapılabilir. 
• Kan damarlarının büyümesini sağlayan yeni ilaçlar bu hastalığın tedavisinde kullanılabilir. 
• Buerger hastalığı olan bazı hastalarda yeni kullanılan bazı ilaçların faydalı olduğu gözlemlenmiştir. 
• Kan damarlarına ince bir kateter takılarak kan akışı tekrar sağlanabilir. 
• Endovasküler tedavi uygulanabilir.

Uzun lafın kısası Buerger hastalığını en iyi tedavi şekli acil olarak tütün ürünlerini kullanmamaktır. 

Sağlıklı günler diliyoruz...