Ne altın ne petrol! 3. Dünya Savaşı bu yüzden başlayacak: Yüzyılın keşfi lityum
ABD, bilim adamlarının "yüzyılın keşfi" unvanını verdiği lityum rezervleriyle ilgili Sırbistan'dan dikkat çeken çıkış geldi. Sırbistan, savaşların lityum sebebiyle yaşandığını belirtti ve gözler 3. Dünya Savaşı söylemlerine çevrildi. Lityum rezervi en yüksek olan savaş riskindeki ülkeler merak edildi. Türkiye de lityum konusunda kritik adımlar attı. İşte detaylar...
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırıları, Orta Doğu’daki gerilimler ve ABD’nin Avrupa ülkelerine silah konuşlandırması 3. Dünya Savaşı söylemlerine neden oldu. Orta Doğu’da yıllardır süren karışıklığın en büyük temel nedeni petrol olarak görülmüştü.
SAVAŞA SEBEP OLABİLİR
Petrol başta olmak üzere altın veya ekonomideki olumsuz gelişmeler 3. Dünya Savaşı’nın başlamasının en büyük sebeplerinden görülüyordu. Ancak Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic’ten beklenmeyen bir çıkış geldi. Çin gibi altın stoklamak isteyen Sırbistan yeni bir savaşın başlamasına lityum rezervlerinin sebep olacağını açıkladı. Vucic’in ''Lityum yüzünden savaşlar çıkıyor.'' çıkışı ülkesinde gündem oldu.
BOLİVYA İLK SIRADA
Otomobil üreticileri için altın değerinde görülen lityum rezervleri, giderek daha değerli hale geldi. Geçen yıl enerji alanında en büyük silah olan lityum rezervinde ilk sırada 39 milyon tonla Bolivya, ikinci sırada 19,9 milyon tonla Şili, üçüncü 12 milyon tonla Arjantin, son keşifle İran yer alıyor.
Lityum sadece otomobil değil, cep telefonu, bilgisayar gibi teknolojilerde çok önemli. ABD’de jeoloji alanında düzenlenen bir araştırma İran'ın keşfinden önce bütün dünyada lityum rezervinin yaklaşık 89 milyon ton olduğunu ortaya koymuştu. Tahran’ın keşfi, bu ham madde ile ilgili toplam potansiyelin onda birinin bu ülkede olduğunu ortaya koyuyor.
ÇİN'DEKİ KEŞİF
Çin'de Sıçuan eyaletine bağlı Garze Tibet Özerk İli'nde 1 milyon ton civarında lityum rezervi keşfedilmişti. Rezervin "Asya'nın bilinen en büyük pegmatit monomer lityum kaynağı" olduğu belirtiliyor.
2023 verilerine göre ABD’nin topraklarında yaklaşık 8 milyon metrik ton lityum bulunuyor. Bu da ABD'nin dünyanın en büyük lityum rezervlerine sahip ilk beş ülkesinden biri olmasına katkıda bulunuyordu. Ancak ülke, dünya lityum üretiminin sadece yüzde 1'ini oluşturuyor. Bununla birlikte, ABD elektrikli araç piyasası için lityuma daha çok ihtiyaç duyuyor.
TÜRKİYE İÇİN DE KRİTİK
Yani süper güç ülkeler açısından lityum çok önemli bir kaynak. Geleceğin petrolü veya beyaz altını olarak bilinen lityum Türkiye için de kritik noktada. Savunma sanayi ve enerji alanında dev yatırımlar yapan Türkiye’de bor cevherini lityuma dönüştüren tesisler de açılmıştı.
Dünya bor rezervlerinin yüzde 73’üne sahip olduğu belirtilen Türkiye’de bor yatakları Balıkesir Bigadiç, Kütahya Emet ve Eskişehir Kırka’da bulunuyor ve bunlar belli oranlarda lityum içeriyor.
ÇİN YÜZDE 60'I KONTROL EDİYOR
Anadolu Ajansı’ndaki detaylarda Lityum ve pil üretimi konusunda harekete geçen ülkeler, genelde sürdürülebilirlik ve döngüsel ekonomi konusuna da vurgu yapıyor. Avrupa’da Portekiz, Çek Cumhuriyeti ve İskandinav ülkelerinde bol lityum rezervleri olsa da, lityumu rafine edecek tesisler olmadığı için, Avrupa’da çıkarılan lityum işlenmek için Çin’e gönderiliyor. 2013 yılında dünyadaki lityum iyon pil üretim kapasitesinin yüzde 50’sine sahip olan Çin, 2018 yılında toplam kapasitenin yüzde 60’ını kontrol etmeye başladı.
Lityum nedeniyle zaman zaman bölgesel çatışmalar da görülmüştü. Dünya lityum rezervlerinin yüzde 70’ine sahip Bolivya’da 2019’da devlet başkanı olan sosyalist parti lideri Eva Morales de bir darbe ile devrilmişti. Morales yönetimi, o dönemde bir Alman firması olan ACISA’nın sözleşmesini iptal etmiş yerine Çinli şirketlerle anlaşma yapmıştı. Morales, bir hafta sonra askeri darbe ile indirilmişti.
En son Sırbistan'ın 'lityum' çıkışı tekrar 3. Dünya Savaşı söylemlerini arttırdı.
