Part time çalışanlarla işveren arasında kısmi süreli iş sözleşmesi yapılması yasal bir zorunluluktur. Tam zamanlı çalışanlarla aynı haklara sahip olan part time işçiler, gerekli şartları sağladıklarında yıllık izin ve kıdem tazminatına da hak kazanabilirler. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç part time çalışma modeline dair merak edilen tüm detayları yazdı. İşte bilinmesi gereken tüm detaylar...
Haftalık 30 saat ve altında çalışan işçiler için işverenlerle yapılan sözleşmeler, "kısmî süreli iş sözleşmesi" olarak tanımlanıyor. Bu sözleşmelerde, işçinin hakları tam süreli çalışanlara göre farklılık göstermiyor; yani eşitlik ilkesi esas alınıyor. İşin niteliği gibi haklı bir gerekçe bulunmadıkça, kısmî süreli çalışan bir işçiye farklı uygulama yapılması mümkün değil.
Kısmî süreli çalışan işçilerin maaş ve diğer parasal hakları, aynı işi yapan tam zamanlı çalışanlara göre çalışma süreleri oranında belirleniyor. Örneğin bir tam zamanlı işçi günde 8 saat çalışırken, part time çalışan günde 4 saat çalışıyorsa, ücreti de bu oranda hesaplanıyor.
Ayrıca iş yerinde çalışanın niteliklerine uygun boş pozisyon oluştuğunda, kısmî süreli çalışandan tam zamanlıya ya da tam zamanlıdan kısmî süreliye geçiş talepleri, işveren tarafından göz önünde bulundurulmak zorunda.
Kısmî süreli ya da çağrı üzerine çalışan işçiler de yıllık izin hakkından tam zamanlı çalışanlarla aynı şekilde faydalanıyor. Bir yılını dolduran part time çalışanlar da ücretli izin hakkı kazanıyor ve bu izinlerini genellikle çalışmadıkları günlerde kullanıyorlar. Kullanılmayan izinler ise iş sözleşmesi sona erdiğinde ücrete çevrilerek işçiye ödeniyor.
Kısmî süreli çalışanlar, kıdem tazminatı konusunda da tam zamanlı çalışanlarla eşit haklara sahip. Aynı işverene bağlı olarak bir yıl boyunca part time çalışan bir işçi, iş sözleşmesinin haklı bir neden olmadan işveren tarafından feshedilmesi ya da işçinin haklı bir gerekçeyle ayrılması durumunda kıdem tazminatına hak kazanıyor.
Kıdem tazminatı, işçinin ayda aldığı ücret baz alınarak hesaplanıyor. Örneğin bir işçi ayda 15 gün çalışıyorsa ve 4 yıl boyunca bu şekilde çalışmışsa, 60 günlük ücret tutarında kıdem tazminatı alabiliyor.
Part time çalışanların sosyal güvenlik primlerinin yatırılması zorunlu. Eğer işçi saatlik ücretle çalışıyorsa, o ay içindeki toplam çalışma süresi 7,5 saate bölünerek prim gün sayısı hesaplanıyor. 7,5 saatin altındaki süreler ise 1 güne tamamlanıyor. Denizcilik ve basın gibi özel alanlarda bu hesaplama 8 saate göre yapılıyor.
Emeklilik açısından bakıldığında, part time çalışanlar eksik kalan prim günlerini isteğe bağlı sigorta yoluyla tamamlayabiliyor. Bu sayede, emeklilik için gereken 30 günlük prim gününe ulaşmak mümkün hale geliyor. Başvurular e-Devlet üzerinden yapılabiliyor.