Deprem bölgelerinin yeniden inşa maliyeti ortaya çıktı: Tam 322 milyar TL
Deprem felaketinin ardından hasar gören 10 il neredeyse yeniden inşa edilecek. 450 bin konutu kapsayan yapım süreçlerinin maliyeti alt yapı masrafları ve enflasyon hariç tam 17 milyar dolar yani yaklaşık 322 milyar TL'ye denk geliyor. Tahmini alt yapı masraflarının ise toplam 419 milyar lirayı aşması bekleniyor.
Deprem bölgesinde yaşanan yıkımların ardından binlerce kişi evsiz kalırken şehirlerde yeniden inşa sürecinin kısa süre içinde başlaması bekleniyor. Hükümet tarafından yapılan açıklamalara göre bölgeye en az 450 bin konutun inşa edilmesi bekleniyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan deprem bölgesindeki 139 bin binadaki 458 bin bağımsız bölümün yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı olduğunu açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan açıklamalarında 200 bin konutun inşasına başlanacağını ve bunların bir sene içeresinde tamamlanacağını duyurdu. Resmi veriler göz önüne alındığında sadece konutların inşaat giderleri 322 milyar TL'yi bulacak.
105 METREKARELİK EVİN MALİYETİ 716 BİN 625 TL
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, deprem bölgesinde konutların 105 metrekare olacağını açıkladı. 11 Şubat 2023’te Resmî Gazete’de yayımlanan “Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri”ne göre “Apartman tipi konutların (Yapı yüksekliği 30,5 metreden az olan yapılar)” metrekare birim maliyeti 6 bin 825 TL.
Bu durumda 105 metrekare bir konutun inşaat maliyeti 716 bin 625 TL yapıyor. 450 bin konutun toplam maliyeti ise 322 milyar 481 milyon lira oluyor. Merkez Bankası’nın 22 Şubat 2023 kuru ile bu miktar 17 milyar 108 milyon Amerikan doları yapıyor. Bu hesaplamaya arazi ve altyapı masrafları dahil değil.
TAHMİNİ ALT YAPI MASRAFLARI 419 MİLYAR LİRAYI AŞABİLİR
Bakanlığın açıkladığı inşaat maliyetine konutlar için yapılması gereken elektrik, su, doğal gaz, kanalizasyon ve yol gibi altyapı ihtiyaçlarının yanı sıra eğitim ve sağlık hizmetleri için gerekli sosyal donatılar da yok. Altyapı maliyeti konusunda yetkililer henüz bir açıklama yapmadı. Altyapı maliyeti; konut inşaat maliyetinin yüzde 30’su olması durumunda toplam maliyet 419 milyarı lirayı (22,4 mişyar dolar) aşacak. Bunu yüzde 50 olarak hesapladığımızda ise toplam maliyet 484 milyara liraya (25,6 milyar dolar) yükseliyor.
ENFLASYON MALİYETLERİ ARTIRACAK
Tüm bu hesaplamalar son açıklanan birim maliyete dayanıyor. Yüksek enflasyon sebebiyle Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı önceki yılların aksine 2022’de üç defa birim maliyet açıklayarak güncelleme yaptı. TÜİK’in açıkladığı inşaat maliyet endeksindeki artışla birim maliyetler güncellenirse depremzedeler için yapılan konutların maliyeti de artmış olacak.
KONUTLARIN GÜNCEK DEĞERİ 44,5 MİLYAR DOLAR
Merkez Bankası’nın Aralık 2022’de açıkladığı konut fiyat endeksi verilerine göre Türkiye genelinde konutların birim metrekare satış fiyatı 17 bin 752,2 TL. 105 metrekare dairenin fiyat 1 milyon 864 bin lira oluyor. Bu durumda 450 bin konutun fiyatı 838 milyar 791 milyon lira yapıyor. Bu da 44,5 milyar dolara tekabül ediyor.
