Sosyal güvenlik ve emeklilik ile ilgili düzenlemeler geliyor. Hükümetin OVP ile ekonomide 3 yıllık yol haritasını çizerken, sosyal güvenlik sisteminde kritik yenilikleri de hayata geçirecek. Bu yıl ele alınacak konuların başında ise emeklilik sistemi geliyor. Aylık bağlama oranı, 3600 ek gösterge ve seyyanen zam ile ilgili düzenlemeler bekleniyor. SGK Uzmanı İsa Karakaş, sorunları ve emeklilik sistemindeki sorunları neşter vuracak düzenlemeleri tek tek anlattı.
Emekli ayliklarinin ödenen primlerle orantili belirlenmesi, emeklilikte aylik baglama orani ile ilgili pek çok düzenleme hayata geçecek. Hükümet OVP ile sosyal güvenlik sisteminde kisilerin daha çok istihdamda kalmasini tesvik eden, özellikle de prim maas dengesini saglayacak ‘hakkaniyetli’ uygulamalari devreye alacak.
Türkiye Gazetesi Yazari Isa Karakas bugünkü yazisinda OVP’de yer alan sosyal güvenlik ve emeklilikle ilgili önemli düzenlemelerden tamamlayici uzun süreli bakim sigortasina kadar birçok yeniligin uygulamaya konulacagini belirterek, detaylar hakkinda bilgi verdi.
Isa Karakas, yazisinda mevcut düzenlemede asgari ücretli ve diger düsük ücret üzerinden sigortali gösterilenlerin sistem içinde kalarak çalistikça emekli ayliklarinin artmasi yerine azaldigini belirterek kayit disiliga dikkat çekiyor. Karakas, emeklilik kosullarindan yas hariç diger sartlari tamamlayan yani prim gün sayilarini tamamlamalari halinde prim artirmak yerine sadece yasi beklemek için sigortasiz çalistiklarini belirtiyor ve bu durum SGK sistemini olumsuz etkiledigine dikkat çekiyor.
EYT kapsaminda bulunan SSK’li ve Bag-Kur’lulardan sartlari tutanlar SGK’ya emeklilik için basvurdu. Mart ayi itibariyle de emekli olacaklarda rakamin 2 milyonu asacagini belirtiliyor. 2024 yili için emekli olacaklarin sayisinda büyük artis beklenirken, hükümetin yeni düzenlemeleri ve uygulamalariyla bu sayinin daha da artmasi bekleniyor.
SGK Uzmani Isa Karakas emeklilik noktasinda ekonomi yönetiminin ele alacagi iki önemli adima dikkat çekiyor. Bunlardan ilk ‘3600 Ek Gösterge’, ikincisi ise emeklilik maasina yansitilacak ‘seyyanen zam’.
Kamuoyu tarafindan beklenen bu iki düzenlemenin hayata geçirilmesi ile emekliliklerini erteleyenlerin yani özellikle memurlarin büyük çogunlugunun emeklilik basvurusu yapmasi bekleniyor. Bu düzenlemelerin gecikmesi, fazla primlerin emekli maasina katkisinin olmamasi SGK sisteminden çikislari hizlandirirken, girisleri de sinirli tutuyor. Bu da prim gelirleriyle dönen sosyal güvenlik sistemi çarkinin sürdürülebilirligine zarar veriyor. Bu noktada hükümet emekliligi yaklasanlari bir yandan istihdamda ve çalisma hayatinda tutmaya gayret ederken, bir yandan da ‘kayit disi’ çalismayi da tesvik ediyor.
Isa Karakas, EYT’den faydalanacak kosullari saglayanlarin neden sistemde kalmayip, düsük maasla emekliligi tercih ettigini de yazisinda detayli anlatti. Karakas, SSK emeklilik ayligi genel olarak=Ortalama aylik kazanç x aylik baglama orani formülü ile hesaplanmaktadir. Bu formülde özellikle ABO diye tabir edilen “Aylik Baglama Oranlari” büyük önem tasimaktadir. Keza 1. sosyal güvenlik reformundan sonra düsürülen oranlar 2. sosyal güvenlik reformunda daha düsürülmüstür.
Özellikle 2008 yilindan itibaren çalismalar belirli hâllerde özellikle asgari ücret ve bu ücrete yakin komsu ücret üzerinden SGK’ya bildirilenlerin maaslarinda pek olumlu yansimamaktadir. Hâl böyle olunca bu durumdan en etkilenen EYT’liler sistemden gözü kapali çikis yapmaktadir.” diyor.
Karakas, Bu durumun hem SGK’nin hem de çalisanin zararina neden oldugunu vurgulayarak “Zira bu durumda SGK her ay alacagi primden mahrum oldugu gibi emeklilik maasi ödemesi de yapmak zorunda kalmaktadir. Oysaki bu durum tersine çevrilmis olsa emekliligi gelenler bile çalistikça emekli ayliklari artacagindan sistemde daha uzun süre kalacaklardir. Özellikle SSK (4/1-a) ve Bag-Kur (4/1-b) sigortalilarinin çalistikça yüksek emekli maasi almasi yönünde yasal bir düzenleme yapilmasi milyonlarca çalisanin en büyük beklentisi hâline gelmistir. Mevcut emeklilik hesaplamalarinda genel olarak sigortali çalismaya baslanan tarih ve yasal degisikliklerin yapildigi andaki sigortalilik süresi önem tasimaktadir. Yapilan hesaplamada üç farkli dönem dikkate alinmaktadir. Hesaplamada dikkate alinan üç dönem arasinda hem aylik baglama orani hem de gayrisafi yurt içi hâsila gelisme hizinin dikkate alinmasi bakimindan ciddi farklar bulunmaktadir.” diye ifade ediyor.
Orta Vadeli Programin en kritik emeklilik düzenlemesi yasin yükseltilmesi ile ilgili çalismalar olacak. Isa Karakas, hükümetin emeklilik sisteminden erken çikisi önlemek amaciyla önemli düzenlemeleri devreye alacagini sistemden ortalama çikis yasinin yükseltilmesi için emeklilik parametreleri gözden geçirilmesinin öngörüldügünü dikkat çekiyor. Karakas, emekli ayligini artiracak düzenlemelerin yürürlüge girmesiyle çalisma süresi uzayacak ve böylelikle SGK’daki aktif pasif dengesinin de saglanacagini dikkat çekti ve sunlari söyledi:
“Bu baglamda anilan programda yer alan sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirligi OVP geregince 2024 3. Çeyrek sonuna kadar yani en geç 2024 Eylül ayina kadar emekli ayligi hesaplamalarinda kullanilan parametreler istihdamda kalmayi tesvik eden ve çalisma süresi uzadikça emekli ayligini artiracak sekilde düzenlenecektir. Söz konusu düzenlemenin yürürlüge girmesi hâlinde her seyden önce SGK’nin 2022 yili aralik ayinda aktif/pasif orani 2,01’dir. Bu oranin 2024 yilinda EYT düzenlemesi ile birlikte hizla 1,50’ye kadar düsmesi söz konusu olabilecektir. Dolayisiyla öngörülen tedbirler kapsaminda açikladigimiz sekilde düzenleme yapilmasi halinde mezkûr oranlarin daha da bozulmasinin önüne geçilmesine ve aktif/pasif dengesinde iyilesmelere neden olabilecegi gibi sigortalilarin da çalistikça emeklilik maasim azalacak mi? Endisesi ortadan kalkacaktir.
Böylece daha fazla çalisanin daha fazla emeklilik maasi ile ödüllendirilmesi sonucu ortaya çikacaktir.”
İLGİLİ HABERLER
Google Play
App Store
Haberi Paylaş
10:18
YORUM YAZ