EYT’de süre sorunu çözüldü, şartları eksik olan da emekli olacak! İşte yeni emeklilik sistemi

Türkiye Büyük Millet Meclis’i yeni yasama dönemine başladı. Meclis’i yoğun bir tempo beklerken Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT), çalışanlar, emekliler, çek mağdurları, ehliyetine el konulanlar gözünü Meclis’e dikti.

Teknik çalışmalarının bittiğini belirtilen EYT​ düzenlemesinin Aralık’ta Meclis’e geleceği ve yıl bitmeden yasalaşacağı açıklanmıştı. Milyonlarca vatandaşın beklediği EYT yasasında son viraja girilirken düzenlemeyle ilgili detaylarda netleşmeye başladı.

Sabah'tan Faruk Erdem'in haberine göre, EYT yasası​ çıkınca prim ve yılını dolduranlar öncelikli olacak. Prim ve süre açısından eksikleri olanlar ise bunları tamamladıkları tarihte emekli olabilecek. 

PRİM GÜNÜ VE SÜRE ŞARTI

Sigortalılığı 8 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar o zamanın şartlarına göre SSK'da 5000 gün ile erkeklerde 25 yıl, kadınlarda ise 20 yıl şartıyla emekli olabiliyordu. Yeni yasaya bakıldığında ise SSK'lılar içim yine en az 5000 gün prim gerekiyor. Bağ-Kur'lularda ise kadınların 7.200, erkeklerin 9.000 gün prim biriktirmesi gerekiyor. Dolayısıyla EYT yasasından yararlanmak için prim ve yıl şartını tamamlamış olmak gerekiyor.

“İlk etapta 1,5 milyona yakın kişinin emekli olacağı, sonra da sisteme girişin devam edeceği bir düzenleme olacak” diyen AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Jülide Sarıeroğlu yaptığı açıklamada, “Yaklaşık 3-4 milyon arasında bir vatandaşımızın bu kapsamda olduğunu tahmin ediyoruz. Hepsi bir anda olmayacak" ifadelerini kullanmıştı.

EKSİKLERİ TAMAMLAYAN EMEKLİ OLACAK

Sarıeroğlu’nun ifadelerinden anlaşıldığı gibi eksikleri olan EYT'liler bu eksiklikleri tamamladıkları takdirde sisteme girecek ve emeklilik​ hakkını kazanacak.

Kadınlar için 20 yıllık süre, 8 Eylül 1999 tarihinden bakıldığında 2019 itibariyle tamamlanmış durumda. Erkekler için konulan 25 yıl süre şartı ise bazı sigortalılar tarafından henüz tamamlanmadı. 1997, 1998 ve 1999 yıllarında işe girenler yıl şartını sırasıyla 2022, 2023 ve 2024 yıllarında süre şartını tamamlamış olacak. Son tamamlama tarihi ise 8 Eylül 2024 olacak. Böylece, süresini tamamlayan emekli adayları prim şartını da yerine getirmişse kademeli olarak emekli olma hakkına kavuşacak.

EKSİK PRİMLERİ TAMAMLAMANIN YOLLARI

Yıl şartının yanında yeni düzenlemeyle gelecek olan prim şartının da tamamlanması gerekiyor. Primi eksik olanlar tamamlandıktan sonra emeklilik sistemine girecek. Eksik primleri tamamlamanın ise “3600 günle kısmi emeklilik, doğum borçlanması, askerlik borçlanması, ihya ile prim, isteğe bağlı sigorta ve hizmet tespiti ile tescil” olmak üzere 6 yolu bulunuyor. İşte bu yollar…

3600 GÜNLE KISMİ EMEKLİLİK

Mevzuata göre; sigortalılığı 8 Eylül 1999 tarihinden önce olan EYT kapsamındaki vatandaşların 1 yıllık primle (360 günle) yani emekli olma imkanları bulunuyor. Eğer yeterli primi tamamlama imkanı yoksa 360/0 gün de emeklilik için yeterli oluyor.

Burada emeklilik için üç şartın yerine gelmesi gerekiyor;

1. İlk olarak sigortalılık süresinin 15 yıla tamamlanması lazım. Ancak bu şart 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan herkes için tamamlandı.
2. İkinci olarak 4A (SSK) kapsamında 3600 gün primin ödenmesi isteniyor.
3. Üçüncü olarak da kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaşın dolmuş olmasına bakılıyor. Bu üç şarttan hangisi en son biterse o tarihe göre de emeklilik yaşı belirleniyor.

DOĞUM BORÇLANMASI

Primi eksik olan kadın sigortalılar ise doğum borçlanması ile tamamlama imkanı bulunuyor. Sigortadan sonra dünyaya gelen 3 çocuğa kadar borçlanma hakkı var. Kadınlar, her bir çocuk için 2 yıl yani 720 gün kazanılabiliyor.

Böylece üç çocuk borçlanan bir kadın sigortalı 2160 gün kazanıp eksik primini tamamlayarak EYT'li olabilir. Burada ne kadar süreye ihtiyacınız varsa o kadar borçlanabiliyorsunuz.

ASKERLİK BORÇLANMASI

Eksik primi olan erkek sigortalılar açısından askerlik borçlanması ile tamamlama imkanı da bulunuyor. Erkekler askerde geçen tüm günlerini satın alarak emeklilik primlerine ekleyebiliyor.

Böylece EYT için primi eksik olan bir sigortalı bu yolla prim kazanabilir. Askerlik sigortadan önce yapılmışsa borçlanılan gün kadar işe giriş tarihi de geri çekilerek ayrıca bir avantaj da kazanılıyor.

İHYA İLE PRİM

EYT kapsamı belirlenirken farklı kurumlardan sigortalı çalışmış vatandaşlar da değerlendirmeye alınıyor. Bunlardan birisi de Bağ-Kur. Bu kapsamda işyeri açmış ya da şirket ortağı olmuş vatandaşlar geçmişte eğer primlerini ödememişlerse günleri donduruluyor, borçları da siliniyor.

Ancak bu dondurulan günleri ihya sistemi ile yeniden kazanmak mümkün. Geçmiş günlerini ihya etmek isteyenler güncel asgari ücret üzerinden ödeme yaparak günlerinin tamamını alıyor ve primlerine eklettirebiliyor.

İSTEĞE BAĞLI SİGORTA

Çalışma imkanı bulamayan sigortalılar eksik primlerini isteğe bağlı sigorta yaptırarak tamamlayabilirler. SGK'ya verilecek bir dilekçe ile başlayan isteğe bağlı sigortada her ay 30 gün kazanılıyor.

18 yaşından büyük Türk vatandaşı olmak ve Türkiye'de ikamet etmek yeterli oluyor.

Burada dikkat edilmesi gereken nokta yapılacak ödemelerin 1261 günü yani 3.5 yılı bulmaması. Bu sayı aşılırsa isteğe bağlı sigorta Bağ- Kur kapsamından olduğu için emeklilik hesabı da Bağ-Kur'a göre yapılıyor.

HİZMET TESPİTİ İLE TESCİL

Primi eksik olan EYT'liler için bir başka imkan da hizmet tespit davası. Geçmişte sigortası yapılmış ancak primi eksik ya da hiç yatırılmamış olanlar ya da sigortasız çalıştırılanlar geçmişe dönük hizmet tespiti yaptırarak bu günlerini tescil ettirebilir ve giriş tarihini geri çekebilir.

Sigorta girişi yapılıp primi yatırılmayanlar için zaman aşımı süresine bakılmazken kayıt dışı çalıştırılmış olanlar için geriye doğru zaman aşımı süresi bulunuyor.

BAKAN BİLGİN'DEN SON EYT AÇIKLAMASI

Gündeme ilişkin önemli açıklamalarda buluan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT düzenlemesi için de konuştu. Bakan Bilgin, "Biz 1999 öncesi işe girmiş olanların emeklilikte yaş yüzünden karşılaştıkları sorunu düzenleme çalışmasındayız. Aralık'ta Meclis'e intikal edilecek." ifadelerini kullandı.

EYT'lilerin sorununun çözümüne yönelik bir çalışma içerisinde olduklarını belirten Bilgin, "Tek tip bir düzenleme olacak. Bütün çalışanların gerçek verileri elimizde. Biz bu çalışmayı aralıkta Meclis’e sunacağımızı duyurduk. Sigorta girişi yapılmamış çıraklık ve stajyerlik durumu bu kapsama dahil değil. Sigorta girişi olanlarda bir sorun yok." diye konuştu.