EYT’lilere bir destek de Yargıtay’dan! Hizmet Tespit Davası’nda emsal karar!
Aralık ayında Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine gelmesi planlanan Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi kamuoyunun gündeminde yer almaya devam ederken, Yargıtay önemli bir karara imza attı. Bir işçinin belediyede bir yıl boyunca sigortasız çalıştırılması sonucu açılan davada “Bu davalarda ispat yükü, bir tarafa yüklenemez” denilerek bu tür davalarda hâkimin özel bir duyarlılık göstermesi gerektiği ifade edildi.
Bir belediye çalışanın sigortasız olarak çalışması sonucu açtığı davada verilen karar, EYT’lilerin açacakları hizmet tespit davalarına örnek oldu.
BİR YIL SİGORTASIZ ÇALIŞTI
Bir kasabada belediyesinde alt işverenler değişmesine rağmen 2 sene aralıksız çalıştığını belirten bir temizlik işçisi, 1 yıllık sigorta primlerinin yatırılmadığı ifade etti. İşçi daha sonra İş Mahkemesi'nde tespit davası açtı. Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) bildirilmeyen ve prim ödenmeyen hizmetlerinin tespitine karar verilmesini talep ederek hem belediye hem de temizlik şirketine dava açtı.
BELEDİYE DAVAYI KABUL ETMEDİ, 3.KİŞİYİ İŞARET ETTİ
Davalı Belediye Başkanlığı, açılan davayı kabul etmediklerini, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 67. maddesinde Belediyenin asıl işlerinden olan temizlik ve çöp toplama işlerini üçüncü kişilere gördürme imkânı tanındığını bildirdi. Diğer davalı temizlik firması ise cevap dilekçesi sunmadı.
MAHKEME BELEDİYE YÖNÜNDEN DAVANIN KABULÜNE HİKMETTİ
Mahkeme, davacının sigorta hizmetlerinin bildirilmediği tarihler arasında önceki ihalenin bitmiş olmasına ve bir sonraki alt işverenin işe başlamamasına rağmen davacının belediye işlerinde kesintisiz çalıştırılmaya devam ettirildiğine dikkat çekerek belediye yönünden davanın kabulüne hükmetti. Karar temyiz edilince devreye giren Yargıtay 21. Hukuk Dairesi, mahkeme hükmünü bozdu. Yeniden görülen davada mahkeme ilk kararında direndi. Davalının temyiz müracaatı üzerine bu kez devreye Yargıtay Hukuk Genel Kurulu girdi.
KENDİLİĞİNDEN ARAŞTIRMA İLKESİ AĞIR BASTI
Oy birliği ile alınan kararda, sosyal güvenlik hukukunun hem kamu hukuku hem de özel hukuk alanında kalan özellikleri dikkate alındığında, özellikle hizmet tespiti davalarında kendiliğinden araştırma ilkesinin ağır bastığı görüldüğü hatırlatıldı. Kararda şöyle denildi:
İSPAT YÜKÜ TEK TARAFA YÜKLENEMEZ
"Sigortalılık başlangıç tarihi ve hizmet tespitine yönelik davaların kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu sebeple özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi icap eder. Yargıtay tarafından yerleşmiş içtihadı gereği olduğundan kamu düzenini ilgilendiren hizmet tespiti davalarında, hâkimin özel bir duyarlılık göstererek delilleri kendiliğinden toplaması ve sonucuna göre karar vermesi gerekir. Kendiliğinden araştırma ilkesinin uygulandığı bu davalarda ispat yükü, bir tarafa yüklenemez. Hizmet tespiti davalarının hedefi, hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunması olduğundan tespiti istenen dönemde kişinin sigortalı niteliği taşıyıp taşımadığı ile yapılan işin kanun çerçevesinde girip girmediği araştırılmalıdır.
HAYATIN OLAĞAN AKIŞINA AYKIRI
Çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu, ancak bu koşullar varsa inceleme konusu yapılabilecektir. Somut olaya ilişkin maddi ve hukukî olgulara göre, tanıkların davacının çalışmalarının kesintisiz devam ettiği yönündeki beyanları ortadadır. Anılan kısa sürede belediyenin temizlik işlerinin durmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu, ihaleler arasında oluşan boşlukların ihale işlemlerinden kaynaklanan prosedür gereği olduğu, davalı belediyeye karşı aynı tarihlerdeki hizmetlerin tespitine yönelik açılan davalarda verilen kararların yargıtay tarafından onandığı dikkate alındığında davacının uyuşmazlık konusu yapılan ve mahkemece tespitine karar verilen tarihler arasındaki sürede çalıştığının toplanan kanıtlarla ispatlandığı sonucuna varılmıştır. Hâl böyle olunca usul ve yasaya uygun direnme kararının onanması gerekmiştir."
