Kademeli emeklilik düzenlemesi gündemdeki yerini koruyor. EYT yasasının ardından milyonlarca çalışan, emeklilik şartlarında değişiklik yapılmasını bekliyor. 9 Eylül 1999 sonrası sigortalı olanlar, yaş farkının büyük ölçüde artması nedeniyle mağduriyet yaşadıklarını dile getiriyor. Meclis’e sunulan yeni tekliflerle birlikte, kademeli emeklilik konusunda umutlar yeniden yeşeriyor. Peki, çalışanlar bu düzenlemeden ne bekliyor? İşte detaylar...
2023 yılında yürürlüğe giren EYT yasası ile emeklilik şartlarındaki eşitsizlikler daha da belirgin hale geldi. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan SSK'lılar, yaş şartı olmaksızın 5000 ila 5975 prim gününü ve kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıllık sigorta süresini tamamlayarak emekli olabiliyor. Ancak, 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olanlar için şartlar değişiyor; bu grup, 7000 prim gününü doldurduktan sonra kadınlar için 58, erkekler için 60 yaşında emekli olabilecek. 30 Nisan 2008 sonrasında sigortalı olanlar ise işçi statüsünde 7200, esnaf ve memur statüsünde ise 9000 prim gününü tamamladıkları tarihe bağlı olarak emekli olabilecekler.
Habertürk’te yer alan habere göre, özellikle bir gün farkla emeklilik süresi 20 yıl uzayan sigortalılar, kademeli emeklilik talebinde bulunuyor. EYT düzenlemesi öncesinde yalnızca 2 yıl olan bekleme süresinin bir anda 18 yıl birden artması, çalışanlar arasında büyük tepkiye yol açtı. Emeklilikte Adalet Derneği (EMAD-DER) çatısı altında birleşen kademeli emeklilik bekleyenler, 31 Aralık 2000 tarihine kadar işe girenler için kadınlarda 43, erkeklerde 45 yaş sınırının getirilmesini, bu yaş sınırının her yıl bir yaş artırılarak 2008’de işe girenler için kadınlarda 51, erkeklerde 53 olarak belirlenmesini talep ediyor. Aynı zamanda prim gün sayısının 7000 yerine 6400’den başlatılarak her yıl 75 gün artırılması öneriliyor.
30 Nisan 2008 sonrası sigortalı olanlar için kademeli emeklilik sistemi uygulanmaya devam ediyor. Buna göre, 7200 veya 9000 prim gününü 31 Aralık 2035’e kadar tamamlayan kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşında emekli olabilecek. Ancak bu tarihten sonra prim gününü dolduranlar için emeklilik yaşı her iki yılda bir artarak yükselmeye devam edecek.
Günümüzde çalışma hayatında bulunan pek çok kişi, aralıksız çalışsalar bile 65 yaşına kadar emeklilik hakkı kazanamıyor. 1 Ocak 2019 sonrasında çalışmaya başlayan erkekler ile 1 Ocak 2023 sonrası sigortalı olan kadınlar, memur veya esnaf statüsünde çalışıyorlarsa ancak 65 yaşında emekli olabilecekler. İşçi statüsünde sigortalı olanlar için de 1 Ocak 2024 sonrası sigortalı olan erkekler, 65 yaş şartına tabi olacak.
Emeklilik sistemindeki eşitsizlikleri gidermeye yönelik çeşitli yasa teklifleri Meclis’e sunulmuş durumda. Son olarak CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akçay, esnaf ve memurlar için 9000 prim günü şartının, işçilerde olduğu gibi 7200 prim gününe düşürülmesini öneren bir yasa teklifi sundu.
Bu teklif, emeklilik yaşının prim günü ve işe başlama tarihine göre kademelendirilmesini öngörüyor. Öneriye göre, 8 Eylül 1999 ile 31 Aralık 2000 arasında sigortalı olanlar için emeklilik yaşının kadınlarda 49, erkeklerde 51 olarak belirlenmesi ve her yıl bir yaş artırılarak nihayetinde kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş sınırına ulaşması hedefleniyor.