Kızıldeniz krizi üretime sıçradı! Giyimden elektroniğe maliyet fiyatlara yansıyacak
Ortadoğu'da gerginlik artıyor. İsrail’in Gazze’ye yaptığı çirkin saldırılar devam ederken Kızıldeniz'de ise Ümit Burnu'na kayan gemi trafiği ile artan mesafe ve oluşturduğu maliyet ticaret güvenliğini etkiliyor. Artan maliyetlerin üretime etkisi ne durumda? Bu etkinin fiyatlara yansıması nasıl olacak? İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Cüneyd Ebrar Levent anlattı.
Ortadoğu’da süren gerginlikler Ticaret yollarında gemi trafiğini de etkiliyor. Ticaret yollarının güvenliği hem de gerginliklerin fiyatlara etkisi tartışılırken artan mesafe ve oluşturduğu maliyet ticareti yapılan ürünlere de yansıyor. Artan maliyetlerin üretime etkisini ve fiyatlara yansımasını İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Cüneyd Ebrar Levent TGRT Haber TV ekranlarında Gözde Altıntepe’ye anlattı.
“KIZILDENİZ KRİZİ PETROLDE FİYAT DENGESİNİ ŞAŞIRTTI”
Öğretim Üyesi Dr. Cüneyd Ebrar Levent, “Sabah saatlerinde ABD gemilerine yapılan saldırılar ile ilgili de haberler vardı. Biz bu haberleri çok sık alıyoruz. Bu haberlerle birlikte uluslararası petrol fiyatlarında 80 dolara yükseliş gördük. Böyle bir saldırının olmadığının anlaşılmasıyla birlikte de petrol 78 dolara kadar geriledi. Petrole bağlı bütün ürünlerin fiyatları bu gerginliğe bağlı olarak azalıyor da artıyor da.” dedi.
“PETROLDEKİ ARTIŞ KİMYA, TEMİZLİK VE DİĞER ÜRÜNLERDEKİ FİYATLARI ETKİLER”
Dr. Levent, Kızıldeniz hem Avrupa, hem Asya hem de Türkiye için önemine dikkat çekerek “Dünyadaki küresel ticaretin büyük çoğunluğu Kızıldeniz üzerinden geçiyor. Küresel konteyner trafiğinin de yine yüzde 30’u yine bu Kızıldeniz üzerinden Süveyş kanalı üzerinden geçiyor. Baktığımız zaman bunun ticaret hacmi dünya ticaret hacminin 1 trilyon Amerikan doları şeklinde. Bunun içerisinde etkilenecek ülkeler arasında Türkiye’de var. 19 bin gemiye tekabül ediyor. Avrupa ile Asya arasındaki ticaretin büyük bölümü de buradaki ticaretten oluşuyor. Bu bakımdan buradaki herhangi bir gerginlik petrol fiyatları üzerinde değil sadece petrole bağlı olarak yani bunun içinde kimya ürünleri, temizlik ürünleri ve diğer ürünlerin fiyatlarını da dolaylı olarak değil doğrudan etkileme potansiyeline sahiptir. Bizim de en önemli ticari partnerlerimiz olan Hindistan ve Çin açısından da bu yol çok önemli.” diye konuştu.
“DÜNYA TİCARETİNİ ETKİLİYOR”
Dr. Cüneyd Ebrar Levent 2023 yılında çıkan Rusya-Ukrayna savaşını ve yaşanan krizleri örnek göstererek, “Yakın dönemde bize enerji fiyatlarının artması olarak yansıdı. Burası yani Kızıldeniz dünyada taşınan petrolün yüzde 10’u bu yol üzerinden geçiyor. Yine aynı şekilde Rusya’nın Avrupa’nın ticaretinden dışlanmasıyla birlikte bu yol büyük önem taşıyor. Dolaysıyla burada yaşanabilecek olumsuzluklar dünya ticaretinde olumsuzluklarını da görüyoruz. Bunların bize maliyet olarak yansıyacağını da görebiliriz.” dedi.
TÜRKİYE'Yİ NASIL ETKİLER?
Ekonomi programı ve enflasyonla mücadele için alınan önlemler varken ekonomi olarak soğuma döneminde Kızıldeniz gibi bir yolda yaşanacak her türlü aksaklığın Türkiye'yi de olumsuz etkileyeceğini dikkat çeken Levent, "Türkiye bu maliyet artışlarından olumsuz etkilenir. Gerginliklerin başlaması bizi endişelendiren etkenler arasında yer alıyor" ifadelerini kullandı.
