Türkiye'nin tahıl ambarı olarak geçen Güneydoğu Anadolu'da büyük risk ortaya çıktı. Diyarbakır, Mardin, Urfa ve Batman gibi şehirlerde başlayan obruklar çiftçileri korkuttu. Uzman isim Konya'dan sonra en çok obruk olan Güneydoğu Anadolu tarım arazileri hakkında çarpıcı açıklamalarda bulundu.
Konya'da yeralti sulari ve batakliklarin kurutulmasi sonucu olusan tarim arazilerindeki obruklara bir yeni bölge eklendi. Türkiye'nin tarim ambari olan Güneydogu Anadolu'nun arazileri adim adim yok oluyor. Konya'daki obruklardan sonra simdi de Güneydogu Anadolu'da alarm verildi. Güneydogu Anadolu'da tarim arazilerinin altinin bosalmasina dair Konya Teknik Üniversitesi Obruk Uygulama ve Arastirma Merkez Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arik, tgrthaber.com.tr'nin Özel Haber Sefi Zehra Maslak'a açiklamada bulundu.
Arik, Konya üzerinden dikkat çekerek Güneydogu Anadolu tarim arazilerinde ortaya çikan obruklarin nedenlerini iste su sözlerle siraladi.
"Konya bölgesindeki obruk sayilari artti. Kuralik bunda en büyük etkin oluyor. Yagis dengesi saglanmadigindan yeralti sularinin düzensiz kullanimi bunu beraberinde getiriyor. Ayni durum son yillarda Güneydogu Anadolu bölgesin de de yasaniyor. Öncelikle Urfa, Diyarbakir, Batman Siirt ve Mardin de obruk sayisi giderek artiyor. Bunu bu kez sadece kuralik ve iklim degisikligine baglayamayiz ayni anda yeralti sularinin kullanimi en büyük etken. Bölge içerisinde Konya kadar olmazsa da obruk olusumlari artti. Bu durumu daha detayli ele alirsak. Suyla karsilastiginda çözülen kayalar suyun kimyasal özellikleri suyun hareketlerini artiracak kiriklar gözenekler bunlar obruk olusumunu tetikler."
Öte yandan obruk olusmamasi için ya da simdiden alinacak önlemler hakkinda da konusan Konya Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Doga Bilimleri Fakültesi Jeoloji Mühendisligi Bölüm Baskani Arik, "Jeolojik kosullarla beraber gelisen bu durum da bilinçsizce yer alti sularini kullanmamamiz gerekiyor. Yogun kullanim sadece obruk olusumuna neden olmuyor ayni zamanda diger bütün ekonomik dengeyi bozuyor. Tarim alanlarinin degeri neredeyse yariya düsüyor. Isçilerin agir arabalari da kullanmasi topraklari hareketlendiriyor. Bu durum herkesin ortak sorunudur. Tarim arazileri sulama yöntemi minvalinde sulama kanallari artirilmali. Barajlar yer üstü sularindan destek alinmali. Öte yandan sulamasi yogun olan tarim çesitleri mercimek misir gibi ürünlerde bu teknik sulama oldukça önemlidir. Aksi halde obruk sayisinda artis riski devam edecektir" dedi.
Geçtigimiz günlerde Dicle Elektrik Genel Müdürü Yasar Arvas'in açiklamalari tedirginligi artirdi. Tarimsal faaliyetlerdeki yeralti sularinin asiri kullanimina bagli olusan obruklarin altini çizen Arvas, Diyarbakir, Siirt, Urfa, Mardin, Batman gibi sehirlere dikkat çekti.
Vatandaslari tedirgin eden görüntüler tarim arazilerinin ortasinda olusmaya basladi. Fay hatlari hareketlenmesinden kaynakli da olusan bu durumda en kritik süreç ise yeralti sularinin hizla tüketilmesi oldu. Sularin tüketilmesi toprak hareketlerinde artmaya sebebiyet verdi. Bu da tarim arazilerinde obruklara yol açti. Derinlesen obruklar yayildikça bugday, pamuk ve pamuk arazilerinin sayisini azaltti.
Jeofizik Arastirmalarla meshur olan Geophysical Research Letters dergisi de ayni sekilde yeralti su kullanimindaki dengesizlige dikkat çekti. Dünya genelinde yeralti sularinin dengesiz kullaniminin yol açtigi riskler tarimdan elde edilen verimi de azaltacagina yönelik verilerde yer aldi.
Arvas, bu açiklamalara bianen, "Son yapilan arastirmalar, asiri yeralti suyu tüketiminin, dünyanin cografi kutuplarindaki kaymayi etkileyebilecek sonuçlarinin oldugunu gösteriyor. Jeofizik alanindaki bu önemli kesif, su kaynaklarimizin yönetimine dair stratejilerimizi yeniden düsünmemizi gerektiriyor" seklinde konustu.
Arvas, GAP projesinin önemine deginerek sulama kanalarindaki artisi bu riskin de azaltacagini hatirlatti. Özellikle Sanliurfa, Diyarbakir, Mardin'deki tarim alanlarina ulasacak sulama kanallari enerji tasarrufunu beraberinde getirecek. DSI tarafindan yapilan bu sulama kanallarinin öneminin altini çizdi.
Arvas, kaçak sulama açanlarin kaçak elektrik açanlarla yaristigini belirtti. Bilimsel arastirmalari ön sürerek kaçak sisteminde önüne geçildigini açikladi. Bu durumun önüne geçilmemesi devamliliginda tarimda ciddi bir kayip yasanacagini açikladi. Konya'da her gün artan derin obruklar, simdilerde Güneydogu Anadolu tarim arazilerinde mevcut.
Google Play
App Store
Haberi Paylaş
12:11
İLGİLİ HABERLER
YORUM YAZ