Milyonlarca çalışanı ilgilendiriyor! Evde yaşanan kazalar da iş kazası sayılıyor
Evden çalışma hakkında merak edilen soruların başında gelen 'Evde bir kaza yaşarsak iş kazası sayılır mı?' sorusunu uzman isime sorduk. Tgrthaber.com'a özel açıklamalar gerçekleştiren TÜKONFED (Tüketici Konfederasyonu) Başkan Vekili Avukat İbrahim Güllü; 'Evden çalışma mekanı iş yeri ile aynı statüde kabul edilmiştir. Bunun bir sonucu olarak uzaktan çalışma esnasında kaza olması halinde bu iş kazası sayılacaktır. Ancak kazanın uzaktan çalışma işinin yapıldığı sırada meydana gelmesi gerekir.' İfadelerini kullanarak kritik detaylar verdi.
Dünya genelinde yaşanan pandemi sonrasında, firmalar evden çalışma sistemine geçiş yaptı. Bazı firma ve şirketler pandemi geçtikten sonra eski çalışma düzenine geçse de bazı firma ve şirketler evden çalışma sistemine devam ediyor.
Uzaktan çalışan bir personelin dizüstü bilgisayarı patlaması sonucunda yaralanması, uzaktan çalışan işçilerin haklarını yeniden gündeme getirdi.
Uzaktan çalışma sisteminde çalışan işçilerin en merak ettiği soruların başında 'Evde çalışırken başımıza bir şey gelirse iş kazası mı sayılır?' sorusu geliyor. Geçtiğimiz günlerde yaşanan bir olayda; Uzaktan çalışan bir personelin dizüstü bilgisayarı patlaması sonucunda yaralanması, bu soruyu yeniden akıllara getirdi.
Türkiye'de uzaktan çalışan işçi sayısı pandemi döneminde arttığı için yeni bir yönetmelik çıkarılmıştı. Tgrthaber.com'a özel açıklamalar gerçekleştiren TÜKONFED (Tüketici Konfederasyonu) Başkan Vekili Av. İbrahim Güllü de merak edilen soruları çıkartılan yönetmeliğe göre cevapladı.
İş Kanunu'na tabi işçi çalıştıran kamu ve özel işyerlerinde uygulanacak olan uygulama detaylarının belirlendiği 'Uzaktan Çalışma Yönetmeliği', 10/3/2021 tarihli ve 31419 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
"İŞÇİ VE İŞVEREN ORTAK BİR KARARLA BELİRLER"
Uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir. Çalışma mekânının düzenlenmesi maddesi ile “Gerekli olması halinde, uzaktan çalışmanın yapılacağı mekân ile ilgili düzenlemeler iş yapılmaya başlamadan önce tamamlanır. Bu düzenlemelerden kaynaklanan maliyetlerin karşılanma usulü, uzaktan çalışan ile işveren tarafından birlikte belirlenir.” denilmiştir.
Esasen bu madde uzaktan çalışma yerinin işyeri ile aynı statüde olduğunu açıkça belirlemekte ve işverene bazı yükümlülükleri yerine getirme zorunluluğu taşımaktadır. Kural olarak malzeme temini yine yönetmelikte açıkça“Uzaktan çalışanın mal ve hizmet üretimi için gerekli malzeme ve iş araçlarının iş sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa işveren tarafından sağlanması esastır” denilmiştir.
EVDEN ÇALIŞMA İŞ KAZASI SAYILIR MI?
Yani yönetmelik uzaktan çalışma mekanını işyeri ile aynı statüde kabul etmiştir. Bunun bir sonucu olarak uzaktan çalışma esnasında kaza olması halinde bu iş kazası sayılacaktır. Ancak burada kazanın uzaktan çalışma işinin yapıldığı sırada meydana gelmesi gerekir. Şahsi işler ile Uzaktan çalışma işleri yaparken oluşan kazanın iş kazası olup olmadığının tespiti önem arz edebilir. Tespit zor olabilir. Ancak bu husus uzmanlar tarafından İş Sağlığı ve Güvenliği hususu uzaktan çalışmada önem arz etmektedir.
Uzaktan çalışma uygulamasında işçinin mahremiyeti ve işverenin yükümlülükleri arasındaki tartışmaların çıkış noktası iş sağlığı ve güvenliği konusudur. İşçinin işini evinde yürütürken bir kaza geçirmesi halinde, söz konusu kazanın iş kazası olarak nitelendirileceği yukarıda açıklandığı üzere uzaktan çalışma alanının işyeri kapsamında olduğu belirtildiğinden tartışmasızdır.
Ancak işverenin bu kazayı önlemek için üzerine düşen yükümlülüklerin neler olduğu tartışmalıdır. Bu konuda Yönetmelik md. 12 genel bir hüküm getirse de söz konusu hükümden çeşitli çıkarımlar yapmak mümkündür.
Buna göre hükümde işverenin yükümlülükleri;
-İş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmek,
-Çalışana gerekli eğitimleri vermek,
-Çalışanın sağlık gözetimini sağlamak,
-Sağladığı ekipmanlarla ilgili olarak iş güvenliği içi gereken tedbirlerini almak olarak saymıştır.
İşverenler, evinden çalışan işçilere evde gerçekleşebilecek iş kazalarına ilişkin eğitim vermeli, buna ilişkin nasıl önlem alınabileceğini çalışana bildirmeli, çalışan tarafından söz konusu önlemin alınması halinde de oluşacak masraflara işverenler katlanmalıdır.
İşverenin bilgilendirmesi ve talebine rağmen çalışan söz konusu önlemi almak istemezse ve talimatlara uymadan işe devam ederse bu halde işverenin sorumluluğunun sona erdiğini kabul etmek gerekir. Aksi halde, işverenin işçinin evine doğrudan müdahale edip tedbir alabileceği bir durum yoktur. Bu nedenle işverenin denetim görevi biraz daha yumuşatılmıştır.
