Site aidatları kiraları geçti! Aidatlar neye göre belirleniyor? İşte o kriterler

Yeni yılda site aidatları fahiş artışlara sahne oluyor. Konut sitelerinde aidatların belirlenmesine yönelik genel kurul toplantıları başlıyor. Asgari ücret artışının etkisiyle personel giderlerinin ciddi oranda artacak. Özellikle asgari ücret zammı, çalışan personel maaşlarını doğrudan etkileyerek aidatların yükselmesine yol açabilir. Peki, site aidatları neye göre belirleniyor?

SİTE AİDATLARINDA FAHİŞ ARTIŞLAR

TGRT Haber TV'ye konuşan Türk İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu aidatlar belirlenirken hangi kriterler göz önünde bulundurulmalı, sorusuna cevap verdi. 

Açıklamaları şöyle;

"Aidatların belirlenmesine yönelik kriterler sadece giderlerdir. Yani site ve apartman yönetimleri ticari kar amacı giden işletmeler olmadığı için burada giderlere uygun aidatın belirlenmesi lazım. Oradaki sakinler nasıl anlayacaklar, nasıl değerlendirecekler, diye kafalara takılıyor. O halde her yıl yapılması zorunlu olan apartman ve site genel kurullarına kat malikleri katılmalı. Orada tahmini bütçeyi gerçekleşen gelir gider durumunu incelemeliler.

Kiracılar için orada oy hakkı olmasa da kiracılar kendi ev sahiplerini ikna ederek ya vekalet alıp katılmalı ya da kendi kat malikinin bizzat katılmasını sağlamalıdır. Çünkü son yıllarda artan enflasyona paralel olarak adeta bir kazanç kapısı haline getirilen özellikle çok fazla bağımsız bölümün bulunduğu yani 200-300 bazen binlerce meskenin bulunduğu site yönetimlerinde bir rant kapısı haline geldiği için fahiş aidatlarla ilgili oluşum ortada.

Yani şikayetler aldı başını gidiyor. Bazı sitelerde eylemler yaptılar. Ben de gittim, gördüm, tespit ettim. Yapılan işlerle toplanan aidatlar arasında orantı yoktu. Yani topladıkları aidat yüksek, yaptıkları zam %100'ün üzerinde, aidatlara yıl ertesinde yaptıkları zam %100'ün üstünde. Peki sunulan hizmete bakıyorsunuz, ortak alanlar bakımsız, temizlik yeterli değil. İşte bu noktada benim kat maliklerine veya apartman sakinlerine, site sakinlerine bir tavsiyem var.

Bu işin tek anahtarı oradaki genel kurullara katılmak veya katılamıyorsa olağanüstü bir durumu var ise kat maliki ise vekil kendini temsil ettirmek. Hadi onu da yapamadı. Tahmini bütçe ve geçmiş döneme ait bütçeyi alıp incelemek.

SİTE AİDATLARI EN FAZLA NE KADAR ARTABİLİR?

Şimdi bazı sitelerde, apartmanlarda personel gideri çok yüksek. Bazılarında değil. Bazılarında sosyal alanların giderleri çok yüksek. Ortak alan, sosyal tesisler, havuz bakımının, havuzun suyunun değişmesi, benzeri veya spor salonları. Bunlar sitede katmaliki satın aldığı veya geldiği esnada mevcutsa onun giderlerine istifade etmese de katılmak zorunda. Çünkü geldi, orayı alırken gördük. Burada spor salonu var. Bunun giderleri yönetim planına göre ortak gider. Bu nedenle tam net bir şey söylememekle birlikte genel olarak devletimizin resmi kurumlarının belirlediği enflasyon ortalamasında veya buna az daha yakın aşağıda az daha yukarıda belirlenmesi gerekirken şayet 100 verdiğimiz ayda 2000 liraya çıkıyorsa bunun gerekçesini araştırmamız lazım.

Bunu nerede görebiliriz?

Bunu tabii ki tahmini bütçede göreceğiz. Bir işletme giderleri vardır, bir de yatırım giderleri vardır. Apartman ve sitelerde insanların kafasına çok takılıyor. Kombin bozuldu, çatıyı yapıyorlar, yeniliyorlar. Asansör halatları değişecekmiş, hidroforun motoru yanmış. Bunları kiracı mı öder, kat maliki mi öder?

Sarf ve genel giderlerle ilgili masraflar kiracınındır. Veya kendisinin neden olduğunu kombinin bakımını yaptırmamış. Ve kombi bu nedenle bozulmuşsa kiracının sorumluluğunda. Ama eskimeden ötürü doğal bir yıpranma var ise kat malikinin sorumluluğunda.  Aynı şeyi ortak alanlar içinde düşünebiliriz.

Kiracının ev kirası 10 bin lira ama aidat 12 bin lira. Kiracı bu aidatın tamamını ödemek zorunda mı, yoksa burada farklı bir uygulama mı var?

Kiracı aidat, genel gider, işletme giderleri dediğimiz genel giderlere aitse örneğin güvenlik, bahçıvan, temizlik, sarf, ortak alanların elektrik giderleri gibi giderlerden oluşuyorsa o takdirde kiracının ödemesi lazım. Ama 12 bin liranın içinde 4 bin liralık kısmı bir asansör motoru veya sabit kıymetin yenilenmesine yönelik harcanmışsa o zaman 4 bin liralık kısmını yani yatırım bütçesinde olan kısmını ev sahiplerinin ödemesi zorunludur. Bunun sorumluluğu da ev sahibine aittir.

AİDAT ZAMMI YILDA KAÇ KEZ YAPILIR?

Aslında hukuken genel kurulda belirlenenin dışına çıkılamaz. Örneğin genel kurul demişse ki, biz 6 ay şu aidatı almalıyız. İkinci 6 ayda da şuraya çıkartmalıyız bu gerekçeyle. Bu gerekçe ve bütçe kabul edilmişse genel kurulda alınmış karar uygulanır. Ancak genel kurulda aidatlar bu sene 1500 lira olsun denilmiş ise onu 1600 lira yapmaya kimsenin kudreti yetmez. Genel kurul yapılması lazım. Genel kurulun üstünde bir kurul yok orada. Kanunlar, kat mülkiyet kanunu, borçlar kanunu, genel kanunlar. Ama onun üstünde bir sistem yok. Yani genel kurula katılmak durumunda olan her malik bu haklarını bilirse fahiş aidatlarla karşı karşıya kalmayacaktır. Kalsa bile gerekçesini makul bulduysa ona da rıza gösterecektir.

AİDATLAR METRE KARELERE GÖRE Mİ BELİRLENMELİ?

Burada genel kriter arsa payıdır. Tapularda yazar. Fakat hiçbir kiracı ya da kat maliki ne gidip arsa payına doğru dürüst bakar. Filan numaralı kat mülkiyetindeki daireyi satın aldı. İyi de arsa payı ne kadar? Binde bir mi? Yüz binde bir mi? Nedir? Ona bakmak lazım. Bir de yönetim planı vardır. Her yapı bir yönetim planını tapuya verir. O yönetim planında belirtilen hukuka aykırı olmayan hususlar geçerlidir. O yönetim planı değişmesi için de kat malikleri kurumunun beşte dördünün yani yüzde sekseninin onayı gerekir. Örneğin havuz giderlerine herkes katılacak, bazıları istifade etmiyorsa o yönetim planını değiştirmek için %80 oyu bulurlar ve derler ki havuz giderlerine sadece istifade edenler katılacak gibi değişiklik yapabilirler."