Fatih Sultan Mehmet'in 1461 yılında Trabzon'u fethederken izlediği güzergah tespit edildi. Tarihi rotanın turizme kazandırılması hedeflenirken, söz konusu keşfin Trabzon'un tarihine ve ekonomisine büyük katkı sağlayacağını belirtiliyor.
Trabzon'da, Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) tarafından yürütülen bilimsel bir proje kapsamında, Fatih Sultan Mehmet'in 1461 yılında Trabzon Rum İmparatorluğu'nu fethederken kullandığı güzergah gün yüzüne çıkarıldı. 564 yıl sonra tespit edilen tarihi rota, turizme kazandırılmak üzere projelendiriliyor.
Karadeniz Teknik Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Köse'nin yürütücülüğünde gerçekleştirilen "MÖ 401-400 Yılında Onbinler'in ve 1461 Yılında Fatih Sultan Mehmet'in Karadeniz'e Ulaşım Güzergahlarının Tespit Edilerek Modellenmesi ve Coğrafi İşaretle Belirlenmesi" başlıklı proje kapsamında, Osmanlı padişahının fetih sırasında izlediği yol belirlendi.
Toplantıda Fatih Sultan Mehmet Han'ın Trabzon'u fethi sırasında Bayburt Aydıntepe yolu güzergahından Kemir Dağı-Büyük Çimen Yaylası-Balahor Yaylası-Taşköprü Hanları-Karakaban-Kazıklı Hanları-Kaletepesi-Gümüşki Hanları-Ambarlı-Galyan-Armağan ve Boztepe güzergahı üzerinden geldiği belirtildi. Ksenephon rotasının ise Bayburt Aydıntepe'den başlayarak Kemir Dağı-Büyük Çimen Yaylası-Balahor Yaylası-Taşköprü Hanları-Karakaban-Kazıklı Hanları-Kaletepesi-Kofradol-Saveriksa-İskopel-Samuhatepesi-Livera-Horhor Tepesi-Galyan-Armağan-Boztepe olduğunun belirlendiği kaydedildi.
Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Metin Genç, projenin önemine vurgu yaparak, şehrin öne çıkan özellikleri arasında "tarih, kültür ve sanat" olduğunu belirtti. Trabzon'un alametifarikasının tarihle başladığını ifade eden Genç, şöyle devam etti:
"4 bin yıllık medeniyetlerin süzülerek gelip geçtiği bir şehrin sahipleriyiz. Tarihi hüviyetimize sahip çıkmayı, bu konuda yapılmış ve yapılacak bütün araştırmalara destek olmayı şehrin bir evladı ve yöneticisi olarak görev ediniyorum. Bu projenin de bir paydaşı olmaktan dolayı büyük mutluluk duyuyorum. Tarihi yönümüz çok önemli."
Şu anda Aşağı Hisar bölgesinde kazı çalışması yaptıklarını ve ilk yüzyıla, Roma'nın 1. yüzyılına ait kalıntı ve buluntuların tespit edildiğini anlattı. Bir taraftan da İçkale'de kazılar yaptıklarını ve Trabzon'a bir arkeopark kazandırmak istediklerini sözlerine ekledi.
Başkan Genç, çalışmanın şehrin tarihine çok ciddi katkı sağlayacağını belirterek, "Hakikaten hem tarihsel bir kayda dönüşmesi açısından sağlanacak olan birikim hem de şehrin ekonomisine, turizme tahvil edilerek sağlayacağı katkı nedeniyle de çok önemli" bilgisini paylaştı.
Fatih Sultan Mehmet'in 'Trabzon fethedilmeden İstanbul'un fethi tamamlanmış sayılmaz' dediğini ve Trabzon'u çok önemli gördüğünü aktaran Genç, padişahın, fetihlerin hep batıya yapıldığı bir zamanda doğuya döndüğünü ve Trabzon'u fethettiğini anımsattı.
"O fetih güzergahını da kıymetli hocalarımız çalışmışlar. Hakikaten çok kıymetli buluyorum. Hem şehrimiz hem de tarihimiz adına çok kıymetli. Burada büyük bir emek var. İyi ki Karadeniz Teknik Üniversitemiz, iyi ki Trabzon Üniversitemiz var. Burası bir eğitim şehri ama bu konuda da araştırma yapabilecek bilgi, birikim ve kapasiteye ve hocalarımıza sahip olmaktan çok büyük mutluluk duyuyorum. Emeği geçen hocalarımıza teşekkür ediyorum" dedi.
Trabzon Valisi Aziz Yıldırım ise, tarih ve turizmin birbirinden ayrılmaz parçalar olduğunu belirterek, tarih kitaplarına konu olmuş fakat günümüze kadar gelememiş olan tarihi güzergahlar ve yapılar olduğunu kaydetti. Yapıları bazen bulabildiklerini fakat güzergahlarını bilmenin her zaman mümkün olmadığının altını çizen Yıldırım, "Bunlar iğne ile kuyu kazarcasına çok ince çalışmalar gerektiriyor. Bu araştırmaya emek veren herkese teşekkür ediyoruz. Onbinlerin yürüyüş yaptığı güzergahı tespit ettiğimizde önemli iki rota ortaya çıkacak ve turizmde artı değer olacak. Ümit ediyoruz ki daha fazla turisti bütün dünyadan şehrimize çekmiş olacağız" değerlendirmesini yaptı.
Yaklaşık 10 yıldır tarihi yolları araştırdıklarını vurgulayan Prof. Dr. İsmail Köse, Roma döneminden günümüze kadar gelen antik yolları, ticaret rotalarını araştırdıklarını bildirdi. Onbinlerin milattan önce 400 yılında mayıs-haziran aylarında Trabzon'a ulaştıklarını, ancak hangi rotayı takip ettiklerinin taranmamış olduğunu söyleyen Köse, batılı araştırmacıların güzergahı tespit etmeye çalıştıkları bilgisini aktardı.
1462 yılında Fatih Sultan Mehmet'in Trabzon'u fethe gelirken takip ettiği rotayla alakalı tespit edilmiş çalışmanın mevcut olmadığını sözlerine ekleyen İsmail Köse, "Biz bu çalışmayı yaptık ve sonuçlandırdık. Projede emeği geçen tüm hocalarıma teşekkür ediyorum" diye konuştu.
Konuşmaların ardından Prof. Dr. İsmail Köse ile Doç. Dr. Osman Emir projeyle ilgili detaylı sunum yaptı. KTÜ Teknoloji Transferi Uygulama ve Araştırma Merkezi'nin katkılarıyla hazırlanan ve Trabzon Büyükşehir Belediyesi'nin paydaş olduğu projenin tanıtım toplantısına Trabzon Valisi Aziz Yıldırım, Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Metin Genç, KTÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Çuvalcı, Trabzon Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Emin Aşık Kutlu, Doç. Dr. Osman Emir ile akademisyenler katıldı.