Google'ın milyar dolarlık tekel planını mahkeme bozdu! İnternet dünyasında köklü değişiklikler yolda
Google ile ABD Adalet Bakanlığı arasındaki yasal düzlemde devam eden savaş, mahkemenin Google'ın arama motoru pazarında rekabeti engellemek için dağıtım anlaşmalarını kötüye kullandığına hükmetmesiyle sonuçlandı. Peki bu karar internet ve teknoloji dünyasını nasıl etkileyecek?
Piyasa değeri bakımından dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinden Google, geçtiğimiz günlerde ABD Adalet Bakanlığı'na karşı tarihi bir davayı kaybetti. Yargıç Amit Mehta, şirketin piyasa hakimiyetini korumak için tekelci davrandığına hükmetti.
Kararın odak noktası, Google'ın Android, YouTube veya diğer hizmetleri değil; şirketin en eski işi olan arama motoru. Bu yılın başlarında ortaya çıkan, Google'ın Safari ve diğer tarayıcılarda varsayılan arama motoru olmak için milyarlarca ödeme yaptığına dair bulguların ardından, mahkeme Google'ın dağıtım anlaşmalarının münhasır olduğuna ve rekabeti engellediğine karar verdi.
Zaman zaman teknoloji şirketlerinin, bu tarz büyük davalardan parasını ödeyerek sıyrıldığına şahit oluyoruz. Örneğin geçenlerde Meta, Teksas'ta kullanıcıların yüz tanıma gibi biyometrik verilerini izinsiz topladığı ve kullandığı gerekçesiyle açılan bir davada 1,4 milyar dolar ödeyerek kurtulmuştu.
Ancak Google ile ABD Adalet Bakanlığı arasındaki dava söz konusu olduğunda, konuyu bilenler Google'ın bu sefer parasını ödeyerek işin içinden çıkamayacağı konusunda hemfikir.
TARİH TEKERRÜR MÜ EDECEK?
Geçmişten günümüze teknoloji dünyasının seyrini değiştiren birkaç büyük dava var. Bunlardan bir tanesi, ABD Adalet Bakanlığı'nın Microsoft'a açtığı ve 2000'in başında sonuçlanan bir antitröst davası.
Hatırlatmak gerekirse Microsoft, o tarihte Internet Explorer'ı Windows ile beraber satıyordu ve üstelik Windows'tan kaldırma imkanını tüketicilere sunmuyordu, yani kendi tarayıcısını zorunlu kılıyordu. Bakanlığın açtığı davada mahkeme, yazılım devinin bu hamlesi ile "ticareti veya iş hayatını sınırlayan her türlü anlaşma, birliktelik" ve uyumlu eylemi yasaklayan Sherman Yasası'nı ihlal ettiğine hükmetti.
Microsoft, Windows'a "varsayılan program seç" düğmesi ekleyerek paçayı kurtarmıştı. İnternetin daha nispeten emekleme aşamasında olduğu o dönemde bile bir şirkete bu kadar ciddi bir dava açılmışken, şu anda çok daha hayatımızın derinlerine işlemiş olan Google'a yönelik davanın ilerleyişi merakla bekleniyor.
GOOGLE: KARARI TEMYİZE GÖTÜRECEĞİZ
Kararın hemen ardından Google, temyize gideceğini açıkladı. Google'ın Küresel İşlerden Sorumlu Başkanı Kent Walker, X (eski adıyla Twitter) üzerinden yaptığı açıklamada, Google'ın arama motorunun kalitesinin doğal bir sonucu olarak bu hakimiyeti elde ettiğini savundu.
Walker, "Bu karar Google'ın en iyi arama motorunu sunduğunu kabul ediyor, ancak bunu kolayca erişilebilir hale getirmemize izin verilmemesi gerektiği sonucuna varıyor." diyerek durumu özetledi.
GOOGLE NE TÜR CEZALARLA KARŞILAŞABİLİR?
Bu haftaki karar suçun tespitine odaklandığından, cezalar muhtemelen ayrı bir yargılama sırasında verilecek. Ancak Microsoft'un 2001 yılında iş stratejisini değiştirmek için Adalet Bakanlığı ile uzlaşmak zorunda kalmasına benzer şekilde, Google'ın da bu süreçten para cezasından daha fazlasıyla çıkması muhtemeldir (yine de muhtemelen para cezası söz konusu olacak).
Ortalık yatıştıktan sonra, en nihayetinde Safari ya da Firefox'u açtığınızda, tarayıcının size sormadan Google'ı otomatik seçmesi yerine, varsayılan bir arama motoru seçmenizi isteyen bir ekranla karşılaşabilirsiniz.
Cezaların Google'ı dağılmaya zorlamak kadar ağır olması da mümkün, ancak mahkemelerin şikayetlerinin büyük ölçüde işinin sadece bir yönüne odaklandığı göz önüne alındığında, bu pek olası görünmüyor.
Yeni bir varsayılan arama motoru seçmek kullanıcılar açısında "kur ve unut" gibi basit bir süreçten ibaret olsa da Mehta'nın görüşüne göre pazarda ikinci sırada olmasına rağmen ABD'de "tüm arama sorgularının yaklaşık yüzde 6'sını" gören Microsoft'un Bing'i gibi Google alternatifleri için büyük bir nimet anlamına geliyor.
APPLE, KRİZİ FIRSATA ÇEVİREREK KENDİ ARAMA MOTORUNU YAPABİLİR
Bloomberg muhabiri Mark Gurman'ın geçen yıl şirketin düşündüğünü söylediği üzere, Apple'ın bu fırsatı (daha doğrusu "krizi") kendi arama motorunu inşa etmek için kullanması da olasılıklar arasında bulunuyor.
Apple'ın şimdiye kadar bu projeyi geliştirmek için çok az teşviki olmuş olsa da, kendi geliştireceği bir arama motorundan elde edeceği reklam geliri, Google ile yaptığı 20 milyar dolarlık anlaşmadan kaybettiği parayı telafi etmesine yardımcı olabilir ki Google'ın temyiz başvurusu başarısız olursa bu anlaşma neredeyse kesin olarak sona erecek.
SIRADAKİ HEDEF APPLE OLABİLİR
Bu arada teknoloji dünyası şu anda Google - ABD Adalet Bakanlığı davasına odaklanmış olsa da Apple'ın da "sütten çıkmış ak kaşık olmadığı" görüşü düzenleyici kurumlarda hakim.
iPhone üreticisi şu anda mart ayında açılan ve kendisini akıllı telefon sektöründe tekelleşmekle suçlayan bir dava ile cebelleşiyor. Ancak davanın ayrıntıları emsal teşkil etmesi için Google'ınkinden biraz farklı olabilir.
Adalet Bakanlığı'nın Apple'a karşı açtığı dava, şirket tarafından geliştirilen alternatifler lehine platformundaki üçüncü taraf hizmetlerini sınırlandırmasını hedef alırken, Google'a karşı açtığı davanın diğer şirketlerle yaptığı anlaşmalarla ilgili olduğunu vurgulamak gerek.
Esasen Apple'ın ürünlerinde rekabeti engelleyen uygulamalara imza attığı için hedef alınırken, Google'a yönelik suçlamalar daha çok rakiplerle gizli anlaşma yapmakla ilgili oluyor.
GOOGLE DAVASININ BÜYÜK MAĞDURU: YAPAY ZEKA
Evet Google da basit bir arama motorunun ötesine geçerek Android işletim sistemi, cep telefonu, kendi tarayıcısı, ve YouTube gibi ürün ve hizmetleri bünyesine katarak bugünkü halini aldı. Ancak mahkemenin tekel suçlaması, Google'ın kaç şirket satın aldığı ya da hangi pazarları ele geçirdiği ile ilgili değildi.
Google, arama motorunu öne çıkarmak için Apple, Mozilla ve diğer şirketlere ödeme yapmaya başladığında rekabete aykırı davranış suçlamalarına maruz kaldı.
Şaşırtıcı bir şekilde, bu kararın en büyük kurbanı Google'ın arama motoru değil, yapay zeka çalışmaları olabilir. Çünkü Google, arama pazarında tekel olması sayesinde elde ettiği verileri daha sonra yapay zekasını eğitmek için kullanabiliyor. Dolayısıyla bu alandaki liderliğini kaybederse, yapay zekasını eğitmek için kullandığı veri setleri riske girmiş olacak.
Bununla birlikte, Google'ın yapay zeka eğitim veri setlerini tam olarak nasıl oluşturduğu da bilinmiyor. Şirket yapay zekayı arama kullanıcı deneyimine dahil etmiş olsa da gizlilik politikası yapay zekayı eğitmek için kullandığı "bilgilerin" tam kapsamını belirtmiyor, yalnızca kullanıcı verilerini başka bir yerde kullanmadan önce anonimleştirmeyi vaat ediyor.
Bu nedenle kararın etkilerinin ne kadar geniş kapsamlı olabileceğini söylemek için çok erken. Ancak konunun uzmanları, internet dünyasının radikal değişikliklere gebe olduğunu tahmine diyor.
