Hazırlanın istikamet Mars'a! İşte insanlığın Kızıl Gezegen'de yaşama ihtimalini güçlendiren misyonlar

Dünya her ne kadar insanlık için yaşama en elverişli gezegen olsa da, uzay ajansları farklı gezegenlerde de yaşam belirtileri arıyor. Bir yandan ISS'de çalışmalar yürütülürken, diğer yandan Ay ve Mars'ta da keşifler sürüyor. 

Gelecek yıllarda insanlık artık Mars, Ay veya bir başka gezegende koloni kuracak. Evet belki kulağa şaka gibi geliyor; hatta bilim kurgu romanlarını bile hatırlatıyor ancak tüm bunlar yakında gerçek olabilir. Zira NASA'nın bu konu üzerinde çalıştığı çok ciddi misyonları var. Peki neler bu misyonlar? Gelin yakından göz atalım:

İNSANLIK YAKINDA MARS VE AY'A GİDEBİLİR

NASA'nın programıyla, Mars gezegenini keşfetmek ve robot uydular, uzay araçları ve mobil laboratuvarlar yoluyla bilimsel bilgi ve keşiflerin devamlılığını sağlamak amaçlanıyor.

Mars çalışmaları, gelişen bilim ve teknoloji sayesinde Mars'ın gezegen olarak nasıl oluştuğunu ve erken dönemde nasıl geliştiğini, jeolojik ve iklimsel süreçlerin Mars'ı zaman içinde nasıl değiştirdiğini, Mars'ın biyolojik olarak "yaşam"a uygun olup olmadığını, Mars'ın insanlar tarafından ileride nasıl keşfedileceğini ve Mars'ın Dünya ile olan benzerliklerini ve farklılıklarını anlamayı amaçlıyor.

NASA'ya göre, insanoğlunun Mars'ı keşfetmesinin birçok stratejik, pratik ve bilimsel nedeni bulunuyor. Mars, güneş sisteminde en ulaşılabilir gezegen olarak biliniyor ve Mars'ı keşfetmenin yaşamın kökenine ve gelişimine dair olası cevaplar da sağlayabileceği düşünülüyor. Ayrıca Mars, gelecekte bir gün insanoğlunun yaşamını sürdürmesinde olası bir istikamet olarak görülüyor.

Stratejik anlamda da Mars'ı keşfetmek ulus olarak siyasal ve ekonomik liderliği gösterirken, Dünya hakkında daha çok bilgi edinmeyi de sağlıyor.

Pratik olarak ise Mars, Güneş Sistemi'nde eşsiz bir konuma sahip, atmosferi, iklimiyle karasal bir gezegen. Jeolojisi, Dünya'daki gibi çeşitli ve karmaşık. Mars'ın iklimi de Dünya gibi zamanla değişti. Bu nedenle Dünya'yı daha iyi anlamak için Mars'ı incelemek önemli görülüyor.

Güneş sistemine dair birçok temel soru Mars keşfedilerek etkili bir şekilde cevaplandırılabilir. Ayrıca bu girişim gelecek nesillerin kaşifleri için ilham olurken, insanların bilgisini de önemli ölçüde artırmayı hedefliyor.

Mars Keşif Programı ile geliştirilen bilim ve teknoloji gelecekte insanların bu gezegeni doğrudan keşfetmesine de olanak sağlayabilir.

MARS MİSYONLARI

Sovyetler Birliği, 1971'de "Mars 2" misyonuyla başlayan ve devam eden projelerle gezegenin yüzeyini ve bulutlarını görüntülemeyi, sıcaklığını ölçmeyi, topografyasını araştırmayı, yüzeyini, atmosferini ve manyetik alanlarını analiz etmeyi hedefledi.

ABD'nin "Mariner" serisi, 1962-1973 arasındaki dönemi kapsıyor. Bu çerçevede Merkür, Venüs ve Mars'a keşif araçları gönderildi. "Mariner 9", Mars'ın yörüngesine ilk giren ve gezegendeki volkanları ve büyük kanyonları keşfeden araç oldu. O zamana dek bilim insanları, Mars'ın yüzeyinin Ay'a benzediğini düşünüyordu.

"Viking 1 ve 2", NASA'nın yürüttüğü misyonla 1976'da Mars'ın yüzeyine ilk kez inen uzay araçları oldu. Keşif araçları, yıllarca yüzeyde çalışarak Mars çevresi hakkında veriler topladı ve yaşam bulgusu aradı. Birçok fotoğraf çeken araçlar, Mars yüzey çevresinin kimyasını inceleyerek "regolit" adlı Mars tozunda bulunan mikroorganizmaların test edilmesini sağladı.

Mars Rover" programı, NASA'nın Mars yüzeyinde eski zamanlarda su bulunduğuna işaret eden kanıtlar keşfettiği bir uzay araştırmasıdır. Bu da programın devam etmesi için bir motivasyon oluşturmuştur. NASA'nın ilk Mars Rover'ı (gezginci) olan "Sojourner", 1996 yılında "Pathfinder" uzay aracının gezegene inişi sırasında yüzeye indirilmiştir.

Kasım 1996'da NASA tarafından fırlatılan Mars Global Surveyor, Kızıl gezegeni alçak kutup yörüngesinden haritalandırdı ve Mars'ın topoğrafyasını, yerçekimini, manyetik alanlarını, ısıl özelliklerini, yüzey oluşumlarını, atmosferini, günlük ve mevsimlik hava koşullarını inceledi. Mars Global Surveyor, Dünya'ya 240 binden fazla fotoğraf gönderdi. Misyon, Kasım 2006'da sona erdi.

NASA'NIN GÜNCEL MİSYONLARI

AA'nın aktardığına göre araba boyutundaki "Curiosity" adlı araç, 2012'de, en gelişmiş araç "Perseverance" 2021'de Mars'ta görevlerine başladı. Her iki araç da hala aktif.

Spirit ve Opportunity araçları Mars yüzeyinde bir zamanlar sıvı halde su bulunduğuna dair bulgular buldu. Bunun üzerine Curiosity de Mars'ta yaklaşık 4 milyar yıl önce yaşamın var olmasına olanak sağlayan koşulların olduğunu keşfetti.

Perseverance de Mars'ta geçmiş yaşama dair bulgular ararken toprak ve kaya örnekleri topluyor. Bu örneklerin Dünya'ya getirilmesi için NASA ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA) tarafından planlanan en az 2 misyon bulunuyor.​​​​​​​

DİĞER ÜLKELERİN VE AJANSLARIN MARS MİSYONU

Hindistan'ın Mars yörüngesindeki keşif aracı Mangalyaan, gezegeni 2014 ile 2022 arasında inceledi.

Çin'in ilk Mars misyonu olan "Tianwen-1", bir uydu ve Zhurong adında bir araç içeriyor. Bu araç, Şubat 2021'de Mars yörüngesine girdi ve 14 Mayıs 2021'de Mars yüzeyine indi. Araçta, yüzeyin altındaki su boşluklarını saptayabilecek radarlar var. Fakat araç, Mayıs 2022'de planlandığı gibi bir uyku moduna alındı ve Aralık 2022'de güneş panellerinin aşırı tozlanması sebebiyle beklenildiği gibi yeniden çalışamadı.

Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) ait "Hope" adlı Mars uydusu, Şubat 2021'de yörüngeye ulaştı ve Mars'ta yaşam olduğu dönemde atmosferinin nasıl olduğunu anlamak için gezegenin iklimini inceliyor.

ESA ve Rusya Federal Uzay Ajansı (Roscosmos) ortaklığında yürütülen "The ExoMars Trace Gas Orbiter" Mart 2016'da fırlatıldı. "Schiaparelli" adlı uzay aracı paraşütünün erken açılması nedeniyle yüzeye çarptı. Bu misyonla, Mars atmosferindeki gazların belirlenmesi ve yaşam belirtilerinin aranması amaçlanıyordu.

Ayrıca ESA, 2003'te fırlattığı Mars Express ile kutup bölgelerinde su buzu tespit etti ve buzların altında sıvı halinde su olması ihtimali araştırılıyor.

GELECEKTEKİ MARS MİSYONLARI

NASA, 2024 yılında Mars'ın atmosferindeki değişimi ve radyasyon etkisini incelemek için iki küçük araştırma aracı göndermeyi planlıyor. Araçlar, uydularla işbirliği içinde çalışacak.

Öte yandan ESCAPADE Mars misyonu kapsamında "Blue" ve "Gold" adlı iki uydunun gönderilmesi, gezegenin atmosferindeki iyonosfer tabakasının ve manyetik alanının incelenmesi hedefleniyor. Bunların 2026'da Mars'a ulaşması öngörülüyor.

Japonya'nın 2026'da başlatacağı Mars Uyduları keşif misyonu, Phobos'tan örnek alıp 2031'de Dünya'ya getirmeyi hedefliyor.

NASA ve ESA ortaklığında Mars Sample Return misyonu, Mars yüzeyinden Dünya'ya 2030'a kadar örnekler getirilmesini amaçlıyor.

ESA, ExoMars aracı Rosalind Franklin'i 2028'de Mars'a göndererek, özellikle su ortamını araştırarak geçmişte yaşam izlerini bulmayı planlıyor.