Rüyada ölmek gerçek hayatta da öldürür mü? Bilim insanlarından şok yanıt
Wes Craven'ın Elm Sokağında Kabus filmiyle tanıştığımız o dehşet dolu soru, 40 yıl sonra bile zihinleri kurcalamaya devam ediyor: Rüyada ölmek gerçek hayatta da ölümle sonuçlanabilir mi? Uzmanlara göre bu sorunun cevabı: evet. Ancak hemen endişelenmeyin, rüyanın ölüm getirmesi o kadar da kolay değil.
9 Kasım 1984'te Wes Craven'ın "Elm Sokağında Kabus" filmi sinemalarda gösterime girdiğinde, izleyicilere dehşet dolu rüyaların kapılarını aralamış ve onları Freddy Krueger isimli korkunç seri katille tanıştırmıştı. Gençleri rüyalarında avlayan Krueger, sinema tarihinde "kabusun gücünü" en iyi temsil eden karakterlerden biri haline gelmişti.
Ancak filmin beyaz perdeye gelmesinden 40 yıl sonra dahi halen o soru insanların kafalarını meşgul etmeye devam ediyor: Rüyada ölmek gerçek hayatta da öldürür mü?
KABUS GÖRÜRKEN BEYNİMİZ 'AKTİVİTE ÇILGINLIĞINA' GİRİYOR
Daily Mail sitesi, bu konuyu derinlemesine araştırdı ve uzman görüşlerine başvurarak konuya açıklık getirdi. Daily Mail'e konuşan uzmanlara göre, uyurken kanlı bir sonla karşılaşma ihtimaliniz yok ancak kabuslar, ciddi sağlık komplikasyonlarına yol açabilir ve hatta işin sonu ölüme kadar bile gidebilir. Peki bu nasıl oluyor?
Kabus gördüğümüz sırada bedenimiz ve beynimiz, zihnimizin kurgulamış olduğu o senaryoyu yaşarken (daha doğrusu yaşadığını zannederken) çok fazla reaksiyon gösteriyor. Bu durumun çok yoğun bir şekilde yaşandığı bazı vakalarda, aşırı gece korkusu kalp krizini tetikleyerek uykuda ölüme yol açabiliyor.
Bununla birlikte, eğer Elm Sokağı'nın uyku fobisi olan gençleri gibi uyanık kalmaya çalışmak için çaya kahveye abanmaya niyetiniz varsa şimdiden uyaralım: Bilim insanlarına göre bu hiçbir şeyin çözümü olmadığı gibi tam tersine, uykunuzdan mahrum kalmak kabuslarınızı tetikleyebilir.
KABUS NEDİR?
İster hazırlıklı olmadığınız bir sınava giriyor olun, ister pençeli bir katilden kaçıyor olun, hayatınızda en az bir veya birkaç kez kabus görmüşsünüzdür. En basit tabiriyle kabus; korku, iğrenme ya da hayal kırıklığı gibi yüksek seviyede olumsuz duygu patlaması yaşadığımız bir rüyadır.
Genellikle insanlar üç veya dört yaşlarındayken kabus görmeye başlar ve yaşlandıkça bu sıklık azalır. Kabusları fizyolojik düzeyde neyin tetiklediği tam olarak açık olmamakla birlikte Helsinki Üniversitesi'nden Uyku Uzmanı Profesör Tiina Paunio, Daily Mail'e verdiği demeçte, kabusların muhtemelen stresle ilişkili beyin bölgeleriyle ilgili olduğunu söyledi.
Uyurken, beynimizin "savaş ya da kaç" tepkisinde rol oynayan bir beyin kimyasalı olan noradrenalinin aktivite seviyeleri genellikle düşüktür. Ancak kabus sırasında korku, kaygı ve öfke ile ilgili beyin bölgeleri olan amigdala ve locus coeruleus'ta noradrenalin seviyeleri artıyor. Kabusların fizyolojik kökenleri gizemli olsa da, psikolojik nedenleri hakkında bilim insanlarının fikri var.
Profesör Paunio, "Kabuslar genellikle duygusal stres altındayken ortaya çıkar. Bu nedenle akut yaşam stresi bir risk faktörüdür. Yaşam tarzı da (alkol kullanımı gibi) bir başka risk" bilgisini paylaştı. Ek olarak, korkunç veya travmatik bir şey yaşamak da kabus sıklığını artırabilecek etmenler arasında yer alıyor.
RÜYANIZDA ÖLÜRSENİZ NE OLUR?
Kendi ölümünüzü deneyimlediğiniz bir kabus gördüyseniz, deneyimin son derece korkutucu ve gerçekten rahatsız edici olabileceğini bilirsiniz. Bazı uzmanlara göre bu korku o kadar güçlü olabilir ki, sizi kelimenin tam anlamıyla korkudan öldürebilir. Korktuğunuzda, bedeniniz savaş ya da kaç tepkisine girer ve adrenalin ve kortizol de dahil olmak üzere bir kimyasal seli salgılar.
Gerçekten doğaüstü bir katilden kaçmanız gerekseydi adrenalin dolu bir vücut sizi hayatta tutabilirdi ancak bu kimyasal, yüksek dozlarda organlarımız için toksiktir. Adrenalin, kalbin kas hücrelerinin üzerindeki reseptörlerle temas ettiğinde bir kimyasal reaksiyonu başlatır ve kalbe kasılmasını söyler. Büyük bir adrenalin dozu geldiğinde bu sinyal kapanmaz ve kalp gevşeyemez, bu da kalbin ölümcül bir düzensiz ritme girmesine neden olabilir.
Profesör Paunio, "Genel olarak, kabusların sağlık riskleri tipik olarak dolaylıdır ve kabusların altında yatan nedenlerle bağlantılıdır. Örneğin kalp hastalığı olan savunmasız bireylerde, kabuslar dolaylı olarak ölüme katkıda bulunabilir, ancak bu nadirdir" diye konuştu. Dolayısıyla, teorik olarak rüyanızda öldüğünüzde gerçek hayatta da ölmeniz mümkün.
Öte yandan Amerikan Kalp Vakfı'na göre, korkudan ölme vakaları son derece nadir olup, bu durum daha çok kalp rahatsızlıklarına sahip olan kişilerde yaşanıyor.