Türk gökbilimcilerden tarihi çalışma: İki gezegen keşfettiler
Ankara Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesinden araştırmacılar, iki gezegen keşfettiklerini açıkladı. Saygın bir bilimsel dergide yayımladıkları makalelerinde keşfin Türkiye kaynaklı ikinci gezegen keşfi olduğu belirtildi.
Türk bilim insanları, Dünya'dan 1336 ışık yılı uzaklıktaki Kepler-451 çift yıldız sisteminde iki gezegen keşfetti. Çalışmayı, Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölüm Başkanı ve Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Osman Selam, aynı bölümden araştırma görevlisi Ekrem Murat Esmer, Doç. Dr. Özgür Baştürk ve İstanbul Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümünden Doktor Öğretim Üyesi Sinan Aliş yaptı.
Gökbilimciler, Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesindeki 80 santimetre çaplı Prof. Dr. Berahitdin Albayrak teleskobunu ve İstanbul Üniversitesi Gözlemevinin Ulupınar Gözlemevi Yerleşkesinde bulunan 60 santimetre çaplı teleskobunu kullandı. Prof. Dr. Selim Osman Selam, bu teleskoplar ile çift yıldızın ışık ölçüm gözlemlerinin yapıldığını, ayrıca Kepler ve TESS uzay teleskoplarının elde ettiği gözlemlerin de kullanıldığını ve çift yıldızın tutulma zamanlarının analiz edildiğini söyledi.
JÜPİTER'İN KÜTLESİNDEN DAHA BÜYÜK
Araştırma ekibi, gözlemler ile Kepler-451 sisteminde daha önce keşfedilmiş olan bir gezegene ek olarak Jüpiter boyutlarında iki dev gezegeni daha keşfetti.
Prof. Dr. Selim Osman Selam, AA muhabirine şöyle konuştu: "Bu sistemde görülen tutulmaların zamanındaki değişimler kullanılarak gezegenlerin keşifleri gerçekleştirildi. Dünya literatürüne bakılacak olursa çift yıldızlar etrafında gezegen keşfi Türkiye'den ilk kez yapılıyor. Ayrıca Türkiye'den ilk gezegen keşfi de Ankara Üniversitesine aitti, böylece ikinci gezegen keşfi de yine Ankara Üniversitesinde yapılmış oldu."
Açıklamasınnın devamında ise Prof. Dr. Selam, "Çift yıldızlar etrafındaki 21. ve 22. gezegeni Türk araştırmacılar bulduğundan uzayda bu anlamda keşfi yapılan gezegen sayısı 22'ye çıktı. Gezegenlerden biri Jüpiter'in kütlesinin yaklaşık olarak 1,5 katı, diğeri de iki katına yakın. Gaz devi gezegenler olduğu için bu gezegenlerde hayat olma ihtimali yok. Yörünge sürelerini de hesapladık. Keşfedilen gezegenlerden bir tanesinin çift yıldız sistemi etrafındaki yörünge dönemi, yani bir yılı 43 günde, diğeri ise bir yılı 1800 günde tamamlıyor." dedi.
Prof. Dr. Selim Osman Selam, Kepler-451 çift yıldız sisteminin yaklaşık 29 bin 300 santigrat yüzey sıcaklığına sahip alt cüce türü bir yıldız ile 2580 santigrat yüzey sıcaklığındaki cüce türü başka bir yıldızdan oluştuğunu söyledi. Açıklamasına, "Ayrıca, Kepler-451, Kepler-47'den sonra etrafında ikiden fazla gezegen keşfedilen ikinci çift yıldız sistemi olmuştur." diye ekledi. Son olarak, çift yıldız sisteminin bileşenlerinden birinin hayatının sonuna gelmiş bir yıldız olduğunu ve sadece sıcak çekirdeğinin bulunduğunu belirtti.
YENİ GEZEGENLERE İSİM VERİLDİ
Çalışma, Oxford Üniversitesi Yayınları tarafından basılan saygın bilimsel dergi Monthly Notices of the Royal Astronomical Society’de yayımlandı.
Çalışmada ekip, aynı çift yıldız sisteminde önceden keşfi yapılmış diğer gezegenin yörünge dönemini 406 gün olarak hesapladı. Türk astronomların keşfettiği bu yeni gezegenler ise 2015 yılında keşfedilen gezegene benzer kütleye sahip.
Prof. Dr. Selim Osman Selam, Kepler-451 çift sisteminde keşfedilen iki yeni gezegenle birlikte toplamda bu üç gezegenin uluslararası isimlendirme kurallarına göre "Kepler451b", "Kepler451c" ve "Kepler451d" isimleri ile astronomi camiasının ortak ötegezegen kataloğunda (exoplanet.eu) yerlerini aldığını bildirdi.
