İş dünyasından OVP değerlendirmesi! İlk yorumlar 'makul hedefleri olan gerçekçi bir program' oldu

Türkiye’nin 3 yıllık ekonomi yol haritası Orta Vadeli Program (OVP) açıklandı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın bizzat kamuoyu ile paylaştığı program, büyük yankı uyandırdı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamalarının ardından ekonomistler de programı gerçekçi bulurken, programda ‘enflasyon’ ile mücadele öne çıktı. İçeriğinde pek çok yapısal reform, teşvik ve desteğin de olduğu OVP ile ilgili iş dünyasının tepkileri merak konusu olmuştu.

İş dünyasının önde gelen isimleri açıklanan Orta Vadeli Program’a ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

İTO BAŞKANI ŞEKİP AVDAGİÇ: OVP MAKUL HEDEFLERE SAHİP

Orta Vadeli Program’ın bugüne kadar ortaya konan en gerçekçi OVP olduğunu belirten İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekip Avdagiç 2024 ve devamı için gerek Dövizle ilgili ortaya konan kurlar, büyüme rakamlarında ortaya konan gerçekçi hedefler ve enflasyonla ilgili makul hedeflere sahip olan bir plan olduğunu söyledi.

“Program gerçekçi ve daha tutarlı”

Bütün rakamlar ve hedefler bir araya getirildiğinde programın daha gerçekçi ve tutarlı bir orta vadeli plan sunumu olduğunu belirten Avdagiç, “Türkiye’nin bu senenin başında yaşadığı çok büyük bir trajedi var. Deprem ve onun getirdiği büyük bir yük var. Onu dikkate alarak hazırlanmış bir süreç.

Bu üç yıl içinde en önemli harcama kalemlerimizden birisini depremle ilgili yaraların sarılması oluşturacak. Buna rağmen 3 yılın sonunda bütçe dengeleri açısından, istihdam ve enflasyon anlamında makul ve beklenen seviyelere dönüşü içeren bir program olduğunu görüyoruz” ifadelerini kullandı.

Açıklanan yedi yapısal reformun sanayi tarafında nasıl algılandığına da değinen Avdagiç, “Ticaretten büyümeye, dijital ekonomiyle ilgili olanlardan bütçe dengelerine kadar birçok konu var. Dolayısıyla burada özellikle vergi, yatırımlar, teşvikler, ihracat ve nitelikli işgücü yetiştirmeyle ilgili önemli hedeflerin hayata geçirilmesi çok önemli. Bununla birlikte Avrupa Birliği ve bütün dünyanın üzerinden önemle durduğu iki konu var.

Biri yeşil ekonomi diğeri ise dijitalleşme. Bütün bu başlıkları içeren yedi başlıkta yapısal reformlar öngörülüyor. Bunların da yakın takipçisi olacağız. Bütün bu yedi başlıkta çok sıkı ve sonuç odaklı çalışma yapılması hem iş dünyasının hem de Türk halkının önünü açacaktır” dedi.

“Bizim en önemli beklentilerimizi karşılıyor”

Enflasyonla ilgili belirlenen hedeflere de değinen Avdagiç, “Bu sene biliyorsunuz yüzde 65 olarak belirlenen bir enflasyon hedefi var. Önümüzdeki yıl için ise yüzde 33 gibi iddialı bir hedef var. Bu seneyi belki 65 hedefinin birkaç puan üzerinde bitirebileceğimizi öngörüyorum. Oluşturulan sıkı para politikasına bağlı olarak önümüzdeki sene yarı yarıya düşürülmesi hedefleniyor. Tabii kendi içinde çok tutarlı bir sürecin hayata geçirilmesi önemli. Sayın Cumhurbaşkanımız bütün bu politikaları hayata geçirirken istihdamdan, yatırımdan ve ihracattan taviz verilmeden yürütülecek olması konusunda verdiği bir garanti var. Bu bizim en önemli beklentilerimizi karşılıyor. Ümit ediyoruz ki bu hedeflere ulaşırken yatırımcının istihdam sağlayan şirketlerin ve ihracat yapan firmaların önünü açacak ve onları beklentilerini karşılayacak süreçler de programda ifade edildiği gibi hayata geçer. Bunların hayata geçmesi durumunda hem ihracat, hem bütçe rakamları hem de cari açıkla ilgili hedeflerin tutturulması çok daha rahat olacaktır” değerlendirmesinde bulundu.

“İşsizliğin mutlaka tek haneye indirilmesi gerekiyor”

Deprem nedeniyle büyüme beklentilerinin 1 puan düşürüldüğünü kaydeden ve OVP'nin kendi içinde uyumlu bir paket olarak göründüğünü kaydeden Avdagiç isthdam tarafında ise işsizliğin mutlaka tek haneye indirilmesi gerektiğinin altını çizdi. Bununla ilgili iki önemli konu olduğunu söyleyen Avdagiç, “Türkiye’de her yıl işgücüne ciddi sayıda katılım oluyor. Ancak kadınların işgücüne daha yüksek oranda katılım göstermesi gerekiyor. Maalesef orada bir kör alanımız var. Ne eğitimde ne de iş hayatında varlık gösteren bir genç kesimimiz var. Onların da iş hayatına kazandırılması gerekiyor. Dolayısıyla bütün bunların eğitimle tekrar nitelik kazandırılmasıyla iş dünyasının nitelikli eleman konusunda doğru politikaların uygulanması gündemde. Bunların doğru ve etkili uygulanmasıyla bu oranın yakalanabileceğini düşünüyorum” dedi.

Merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 2024 yılında iki katına çıkmasında vergi artışlarının etkisini değerlendiren Avdagiç, “Zaten Türkiye’de yüzde 70’lere varan bir enflasyon var. O oranlarda bir artış olması beklenebilir. Buna bağlı olarak umuyorum ki daha sıkı ve etkin bir vergi politikası sürdürülerek ve tahsil edilemeyen vergilerin tahsiline yönelik politikalarla bu rakamlar yakalanmasa bile buna yakın rakamların realize edilebileceğini düşünüyorum” şeklinde konuştu.

2023 yılının büyüme beklentilerinin parasal sıkılaştırma adımlarıyla şu ana kadar makul gelindiğini belirten Avdagiç, “Özellikle tüketim tarafı hızlı gidiyor. 3. Çeyrekte özellikle turizm tarafında hem cari dengeye hem de hizmetler sektörüne getireceği ilave bir katkı olacaktır. Buna bağlı olarak da belki çok arzu ettiğimiz bir konu değil tüketimden gelen bir etkinin katkısıyla bu oranı yakalayabileceğimiz düşünüyorum. Ancak burada altını özellikle çizmek istiyorum büyüme rakamı içinde mutlaka ihracatın oranını belirleyici parametre yukarı çekmemiz gerekiyor” ifadelerini kullandı.

İSO BAŞKANI BAHÇIVAN: KARARLILIKLA UYGULANMASI SON DERECE ÖNEMLİ

İstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan 2024-2026 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Plan’a (OVP) yönelik değerlendirmesinde şunları söyledi:

“21. yüzyılda üretim hayatı teknoloji odaklı büyük bir dönüşüm yaşıyor. Bilgi Çağı'nda Türkiye'nin klasik endüstriyle yoluna devam etmesi mümkün değil. Önümüzdeki üç yılın (2024-2026) ekonomi dengelerini ortaya koyan ve çok önemli bulduğum Orta Vadeli Program’a (OVP) bu çerçeveden baktığımızda; üretimin, sanayinin ve hepsinden önemlisi nitelikli üretimin öne çıkartılıyor olmasını değerli buluyorum. Çünkü nitelikli ve sürdürülebilir bir kalkınma, ekonomik büyüme hepimizin arzusu.

“En önemli beklentimiz yapısal adımlardı, vizyonu değerli buluyorum”

Bu kapsamda OVP’den en önemli beklentilerimizden biri de atılacak olan yapısal adımlardı. İşte bu noktada belirlenen yedi öncelikli yapısal alan olan; “Büyüme ve Ticaret, Beşeri Sermaye ve İstihdam, Fiyat İstikrarı ve Finansal istikrar, Kamu Maliyesi, Afet Yönetimi, Yeşil ve Dijital Dönüşüm, İş ve yatırım Ortamı” ile ilgili ciddi bir vizyonun belirlenmesini çok değerli bulduğumu ifade etmek istiyorum. Burada yerli üretimin desteklenerek, üretimimizin teknolojik dönüşümüne yönelik atılacak adımlar, Yeşil ve Dijital Dönüşüm ile Sürdürülebilirlik başlıklarını da sanayiciler olarak önemli buluyoruz.

OVP'nin gerçekçi bir yaklaşımla, işinin ehli, nitelikli bir ekiple geçmiş dönemlerden farklı olarak bu sefer kararlılıkla uygulanması ülkemizin aydınlık yarınları için son derece önemli. Belirsizliklerin giderek arttığı bir küresel süreçten geçiyoruz. Oysa üretim hayatında öngörü yapabilmenin önemi yadsınamaz. İşte bu noktada OVP'nin kararlılıkla uygulanacak olması öngörü yapmaya da değerli bir katkı yapacaktır.”

TİSK BAŞKANI ÖZGÜR BURAK AKKOL: NETİCELERİNİ GÖRECEĞİMİZE OLAN İNANCIMIZ TAMDIR

Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Burak Akkol, maliye politikası, para politikası ve yapısal reformlar üzerine kurulan bir harita niteliğindeki Orta Vadeli Program'a ilişkin bir açıklama yaptı. Açıklamada “Odağına, üretimin, istihdamın ve yatırımın teşvik edilmesi ile enflasyonla mücadeleyi alan, yeşil ve dijital dönüşümü de kapsayan yapısal reformları içeren bu programın pozitif neticelerini kısa zamanda göreceğimize olan inancımız tamdır” İfadelerini kullandı.

Akkol yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:

“Bugün açıklanan, beşeri sermayenin önemi ile istihdamı korumayı ve artırmayı, enflasyonla mücadeleyi, iş ve yatırım ortamının teşviklerle desteklenmesini hedefleyen Orta Vadeli Programı (OVP) çok kıymetli buluyoruz. Odağına, üretimin, istihdamın ve yatırımın teşvik edilmesi ile enflasyonla mücadeleyi alan, yeşil ve dijital dönüşümü de kapsayan yapısal reformları içeren bu programın pozitif neticelerini kısa zamanda göreceğimize olan inancımız tamdır.

“Her türlü adıma TİSK olarak destek vereceğiz”

İstihdamın korunması ve güvenceli esnek çalışma modellerinin hayata geçirilerek artırılması, yetkinliklerin dönüştürülmesi ve güçlendirilmesi ile yeşil ve dijital dönüşümün tüm sektörelerimizi kapsayacak şekilde yol haritalarının çıkarılması, TİSK olarak son yıllardaki en büyük önceliklerimizden oldu. Çalışma hayatını şekillendirecek önerilerimizi sunmaktan ve uygulamalarına öncülük etmekten her zaman memnuniyet duyduk.

Bu konulara odaklanarak, ortak akılla milletimize ve tüm taraflara fayda sağlayacak çözümleri birlikte üretmek için çalışmaya hazır olduğumuzu da her zaman ifade ettik. Bu yönde atılacak her türlü adıma TİSK olarak destek vereceğimizi bir kez daha belirtmek isteriz.

“Yatırımcıların Türkiye’ye olan güveninin artması değerli”

Açıklanan yeni yol haritasının, pozitif büyüme yolunda devam eden ekonomimize güç katacağından şüphemiz yoktur. Programın, aynı zamanda, yatırımcıların Türkiye’ye olan güveninin artması açısından da çok değerli olduğuna inanıyoruz.

60 yıldır çalışma hayatında yer alan tüm paydaşlarımızı ve bu topraklarda yaşayan tüm vatandaşlarımızı önceliğine alan, ekonomik ve sosyal açıdan milletimize katkı sağlayan kararların arkasında durduk. Bundan sonra da, güçlü şekilde büyüyen bir Türkiye'yi ortak akılla hep birlikte inşa edeceğiz. Açıklanan programın ülkemize ve milletimize hayırlı olmasını dileriz.

TOBB: OVP ÖNEMLİ BİR KAZANIM

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu yaptığı değerlendirmede, iş dünyasının geleceğe dair yol haritası beklediğini, açıklanan 2024-2026 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program'ın (OVP) önemli bir kazanım olduğunu belirtti.

Orta Vadeli Programı belirsizliği azaltma noktasında son derece önemli gördüklerini belirten Hİsarcıklıoğlu, "Ekonomik aktiviteye ivme sağlamasını, öngörülebilirliği artırmasını bekliyoruz.

“Finansmana erişim, üretim ve yatırım başarıyı artıracak”

Programın temel amaçlarına ulaşmak için ortaya konan reformların belirlenen takvimlendirme çerçevesinde hayata geçirilmesini bekliyoruz.

Başta finansmana erişim olmak üzere iş dünyasının üretime ve yatırıma yönelik ihtiyaçlarının gözetilerek uygulanması da programın başarısını artıracaktır" ifadelerini kullandı.

DEİK BAŞKANI NAİL OLPAK: YOL HARİTASI GERÇEKÇİ, TUTARLI VE ÖNGÖRÜLEBİLİR 

OVP’ye ilişkin yazılı bir değerlendirme yapan Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak şunları ifade etti:

“Cumhurbaşkanımız ve Cumhurbaşkanı Yardımcımız tarafından bugün açıklanan Orta Vadeli Program öncesinde iş dünyası olarak öncelikli beklentimiz öngörülebilirlik olmuştu. Önümüzdeki 3 yılı kapsayan bu yeni yol haritasını da değerlendirdiğimizde, hazırlanan planın tüm çevrelere öngörülebilirlik sağlamasından dolayı büyük memnuniyet duyuyoruz. Ayrıca programın ana hatlarına baktığımızda, Türk iş dünyası olarak hep dile getirdiğimiz istikrar ve güven ortamının sürdürülmesi adına da ekonomi ve ticaretimizin geleceğine pozitif katkı sunulacağının sinyallerini alıyoruz.

“Özel sektör için de yol gösterici”          

Orta Vadeli Programlar, kamu kurumları için bağlayıcı bir nitelik gösterirken özel sektör için de yol gösterici özelliğe sahip. Bugün açıklanan OVP’nin de özel sektör için geleceği planlama açısından ufuk açıcı bir yol haritası olduğunu görüyoruz.

Programın hazırlık aşamasında başta Cumhurbaşkanı Yardımcımız Cevdet Yılmaz olmak üzere sürece katkı sağlayan tüm Bakanlarımız ile DEİK olarak biz de bir araya geldik. Kendileriyle yaptığımız görüşmelerde programdan beklentilerimizi, öncelikli sorunlarımızı ve sürece hız katacak acil çözüm önerilerimizi iletmiştik. İş dünyamızın fikirlerinin bu denli geniş kapsamda alınmasından mutluluk duyuyor ve görüşlerimizin yeni OVP’ye yansımış olmasını da sevindirici buluyoruz.

“Sosyal adalet ve refahın güçlendirilmesi amaçları da olumlu”

Kısa vadede en önemli konumuzun enflasyon ve cari açığı azaltarak makroekonomik istikrarın tesis edilmesi olduğunun bilincindeyiz. Bununla beraber orta vadede deprem bölgemizin yeniden kalkındırılması başta olmak üzere yapısal dönüşümlerle ekonomimizin rekabet gücünü artıracak, yatırım, üretim, istihdam ve ihracat odaklı olarak uzun vadeli büyüme trendini destekleyecek politika tedbirlerinin alındığını görmek ve bu politikalarla sosyal adalet ve refahın güçlendirilmesi amaçları da son derece olumlu.

Rakamsal olarak baktığımızda da hem birbiriyle tutarlı hem de iş ve ekonomi dünyamızın tahminlerine paralel olduğuna şahit olduk ki bu da programın gerçekçi bir yaklaşımla hazırlandığının en önemli göstergesi.”

TİM BAŞKANI MUSTAFA GÜLTEPE: İHRACAT VE İSTİHDAM HEDEFLERİ GERÇEKÇİ VE UYGUN

Programın, ortak akıl ve istişarenin bir ürünü olduğunu belirten TİM Başkanı Mustafa Gültepe, "OVP hazırlık sürecinde TİM olarak paydaş kurumlar arasında yer aldık. OVP’yi 3 yıllık bir yol haritası olarak görüyoruz. Biz kendi bünyemizde düzenli olarak ihracatımızın geleceğine yönelik projeksiyon çalışmaları gerçekleştiriyoruz. Programda ihracat odaklı sürdürülebilir bir büyüme iklimi oluşturulması ana başlıklar arasında yer alıyor. Açıklanan makro hedefler arasında özellikle ihracat ve istihdama yönelik hedefler gerçekçi ve uygun" dedi.

“Nokta atışı hamleler ihracat süreçlerimizi kolaylaştıracak”

2023 yılında 255, 2024’de 267, 2025’de 283 ve 2026’da 302 milyar dolarlık ihracat hedefleri olduğunu hatırlatan Gültepe, "115 bin ihracatçımızla bu hedeflere ulaşmak adına var gücümüzle çalışacağız. Hedefler biraz daha gayret etmemiz gerektiğini gösteriyor. Her geçen gün artan ihracatçı sayımızla beraber ihracat hedeflerinin tamamına ulaşacağımıza inanıyorum. Ayrıca fiyat istikrarı vurgusu da özellikle üretici ihracatçılarımız adına son derece önemliydi. Geçtiğimiz dönemde yüksek enflasyon sebebiyle üretim ve satış aşamalarında fiyat tutturmakta zorlandığımız günleri yaşadık. İnşallah önümüzdeki dönemde daha istikrarlı bir çizgide ilerleyecek ve bu sorunları aşacağız. Büyüme ve ticaret başlığında sanayide yerli üretim ve ürün bazlı teknolojik dönüşüm, lojistik altyapının güçlendirilmesi, sanayi alanlarının genişletilmesi, planlı tarımsal üretim, ticari anlaşmalarda derinleşme, hizmet ihracatının desteklenmesi konuları son derece önemli. Burada yapılacak nokta atışı hamlelerin ihracat süreçlerimizi kolaylaştıracağına inanıyorum" değerlendirmesinde bulundu.

ASO BAŞKANI ARDIÇ: BEKLENTİLER İÇİN ÖNEMLİ BİR ÇIPA OLUŞTURACAK

Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Seyit Ardıç, “Önümüzdeki 3 yıllık sürecin temel paradigmalarını ortaya koyan Orta Vadeli Program (OVP), ekonomide öngörülebilirliği arttırarak beklentiler için önemli bir çıpa oluşturacaktır. Sayın Cumhurbaşkanımızın, yatırım, istihdam, üretim ve ihracata dayalı büyüme politikalarıyla, fiyat istikrarı odaklı olarak reel sektörü destekleyen finansman imkânı sağlayacaklarını ifade etmesini sanayiciler olarak önemli buluyoruz" dedi.

“Yapısal dönüşüme ilişkin somut bir yol haritası ortaya konuldu”

Programla birlikte sanayicinin ihtiyaç duyduğu kadroya kavuşabileceğini belirten Ardıç, “Orta Vadeli Program’da, sanayi ile işbirliği içerisinde mesleki eğitim programlarının hayata geçirilecek olması, bizim de sık sık gündeme getirdiğimiz sanayicinin ihtiyaç duyduğu uygulayıcı kadronun temini açısından önemli olacaktır. Parasal sıkılaşma, mali disiplin ve yapısal reformlar, ülkemizin istikrara giden yolda temel politikası olacaktır. Yapısal dönüşüme ilişkin somut bir yol haritasının ortaya konulduğunu düşünüyorum” ifadelerini kullandı.

Programının makroekonomide istikrar için önemli olduğuna dikkat çeken Ardıç, “Programın kararlı bir şekilde uygulanması makroekonomide istikrarın sağlanmasında oldukça önemlidir. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan OVP’nin milletimize hayırlı olmasını diliyorum” ifadelerine yer verdi.