Kaçak sigarada 100 milyar TL vergi kaybı! Küçük esnaf olumsuz etkileniyor
Türkiye’de tütün ürünleri piyasasında yıllardır uygulanan sıkı düzenlemeler ve artırılan denetimler, yasa dışı sigara ticaretini kontrol altında tutmayı başarmıştı. Ancak son dönemde yeniden artış gösteren sahte ve kaçak tütün ürünleri, hem tüketicilerin sağlığını tehdit ediyor hem de devlete yıllık 100 milyar liralık vergi kaybı yaşatıyor.
Son yıllarda yapılan mevzuat düzenlemeleri, artırılan gümrük ve transit kontrolleri sayesinde sahte ve kaçak tütün mamulleri ticareti yüzde 1,5 seviyelerine kadar gerilese de, yasa dışı faaliyetler yeniden yükselişe geçti. Devletin yıllık 100 milyar lira civarında vergi kaybına uğradığı tahmin edilirken, sahte ve kaçak tütün ticaretinin çoğunluğu bakkal, market ve büfelerden oluşan 150 bin küçük esnafı da olumsuz etkilediği belirtiliyor.
YASA DIŞI SİGARA TİCARETİ ARTTI
Ekonomim'de yer alan habere göre, yasa dışı tütün mamulleri, sahte ve kaçak sigaralar ile yasa dışı sarmalık kıyılmış tütün ve doldurulmuş makaron olarak pazara sunuluyor. Sektör kaynaklarına göre, yasa dışı sigara ticareti 2009’dan 2014’e kadar sürekli artış göstererek yüzde 21 seviyesine ulaşmış, devletin kararlı mücadelesi ve sıkı tedbirlerle yüzde 1,5 seviyesine kadar gerilemişti. Ancak 2021’den itibaren yeniden artışa geçerek 2024'ün ilk çeyreğinde yüzde 6,5 seviyesine ulaştığı tespit edildi.
KAÇAK TÜTÜN TİCARETİNDE YENİ DÜZENLEMELER GELİYOR
Sigara şirketleri, yasa dışı açık tütün ve dolu makaron satan “tütüncü” adı verilen noktaların sayısının 2016’daki 6 bin seviyesinden günümüzde 13 bine çıktığını belirtiyor. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 2023 yılı Eylül ayında yürürlüğe koyduğu tütün paketleme standartlarına göre, 2024 yılı Temmuz ayı itibarıyla 100 gram üstü tütün paketlerinin piyasadan kaldırılması kararlaştırıldı. Ayrıca, Ticaret Bakanlığı ve Tarım ve Orman Bakanlığı, makaron ve filtre üretimi ile ticaretine yönelik yeni düzenlemeler getirerek bu alanlarda üretim süreçlerini yeniden şekillendirdi.
Kaçak tütün ticaretinin devletin vergi kaybına yol açmasının yanı sıra, esnafın gelir kaybına uğraması ve organize suç örgütlerine finansal destek sağlaması gibi olumsuz etkileri bulunuyor.
HAKSIZ REKABET ARTTI, KÜÇÜK ESNAF OLUMSUZ ETKİLENDİ
Sigara şirketlerinin hesaplamalarına göre, yasa dışı tütün ticareti devletin yıllık yaklaşık 100 milyar liralık vergi kaybına neden olurken, haksız rekabeti artırarak çoğunluğu küçük esnaftan oluşan 150 bin iş yerini de olumsuz etkiliyor. Sektör temsilcileri, 2023 yılında tütün mamullerinden elde edilen 176,6 milyar liralık ÖTV gelirinin, toplam ÖTV gelirlerinin beşte birine ve toplam vergi gelirlerinin yüzde 4’ünden fazlasına denk geldiğini belirtiyor. Bunun yanı sıra, 2023 yılında tütün mamulleri ihracatından 681 milyon dolar gelir elde edildi.
