SGK uzmanı şoförlerin haklarını tek tek açıkladı! Çift maaş, kıdem ve maddi destekten yoksun kalma tazminatı...

İzmir’de yaşanan taksici Oğuz Erge’nin cinayete kurban gitmesiyle, taksiciler başta olmak üzere toplu taşıma araçları şoförlerinin hakları ve sorunları gündeme geldi.

TGRT Haber Ankara Müdürü Ahmet Sözcan ve Sosyal Güvenlik Başuzmanı İsa Karakaş, taksicilerin, dolmuşçuların hatta şehir içi ulaşım araçlarını kullanan tüm şoförlerin sigortalıkları ve SGK kapsamındaki haklarını TGRT Haber ekranlarında masaya yatırdı.

“TAKSİCİLERİN İŞVEREN TARAFINDAN PRİMLERİ ÖDENMELİ”

Taksicilerin karşılaşacakları olumsuz durumlarda haklarını alabilmek için gerekenleri anlatan Sosyal Güvenlik Başuzmanı İsa Karakaş, şoförlerin yaptığı en büyük yanlışa dikkat çekti. Kendi primlerini kendileri ödeyen şoförlerin yanlış yaptığını dikkat çeken Karakaş, sonrasında ortaya çıkacak hak kayıpları ile ilgili şunları söyledi:

“Öncelikle meydana gelen cinayetle, taksicilerin, dolmuşçuların ve diğer şehir içi ulaşım araçlarını kullanan şoförlerin ne kadar büyük bir hayati risk altında olduğu can güvenliklerinin her an pamuk ipliğine bağlı olduğunu görüyoruz.

Şoförler için sadece gasp ve cinayet değil aynı zamanda trafik kazaları da çok fazla yaşanıyor. Trafik kazası sonucunda kişi yaşıyorsa sakat kalabiliyor, yaralanabiliyor, hayatını kaybediyor. Bu durumda dul ve yetimlerin durumu ne olacak? Her şeyden önce bütün haklarını alabilmeleri için dul ve yetimlerinin maaşsız kalmamaları için taksici, dolmuşçu ve diğer şehir içi ulaşım araçlarını kullanan şoförlerimizin primlerinin ödenmesi gerekiyor. Taksici, dolmuşçu ve otobüs şoförleri kendi primlerini kendileri yatırıyor. Ben diyorum ki ‘yanlış yapıyorsunuz’. Bunu yaptığınız zaman yani kendi priminizi kendiniz ödediğinizde örneğin cinayette iş kazası sayılmıyor. Dul ve yetimlerine maaş bağlanmıyor. Yasada bir alternatif var ‘10 günün altında çalışanlar kendi primlerini yatırır’ diye, ama maalesef 10 günün üzerinde çalışanlar dahil taksiciler, dolmuşçular genelde kendi primlerini kendileri yatırmaktadır. Şunu söyleyeyim, SGK’ya yatırdığınız primleriniz emekliliğe yarıyor, genel sağlık sigortasından faydalanabiliyorsunuz ama hayatınızı kaybettiğiniz takdirde cinayet veya trafik kazası sonunda iş kazası sayılmıyor.” dedi.  

ÇİFT MAAŞ HAKKI VAR

Taksi sahibi tarafından yapılan sigortanın şoförün haklarını koruyacağına, ölüm halinde dul eş ve çocukların da bu haklardan faydalanabileceğini söyleyen SGK Uzmanı Karakaş, “İş kazasında yaş şartı aranmıyor, prim şartı aranmıyor. Sadece araçta bulunmanız nedeniyle ölüm gerçekleşirse SGK dul ve yetimlerine derhal maaş bağlıyor. Hiçbir şart gerekmiyor. Patronunuz tarafından sigortanız gösterilmişse iş kazası sayılıyor ve dolayısıyla SGK’nın bütün imkanlarından faydalanabiliyorsunuz. Hiçbir şart olmadan iş kazasından maaş bağlanıyor. Eğer ki sigorta geçmişiniz geriye dönük gidiyorsa bir de 900 gün priminiz varsa dul ve yetimlerinize çift emeklilik maaşı bağlanması söz konusu oluyor. Ama kendi priminizi ödediyseniz iş kazasından maaş bağlanmayacak, hastalandığınız zaman rapor parası alamayacaksınız, meslek hastalığından faydalanamayacaksınız, yine eşinizin doğum yapması halinde analık sigortası yardımlarından faydalanamayacaksınız.” diye konuştu.   

“TAKSİ, DOLMUŞ VE OTOBÜS ŞOFÖRLERİ İŞ SÖZLEŞMESİ YAPMALI”

Karakaş, kendi primini kendi ödeyen şoförlerin SGK’nın tüm haklarından mahrum kalabileceği uyarısını yaptı. Karakaş, “Kendi primlerini ödüyorsa, iş sözleşmesi de yapmamışlarsa bu durumda fazla mesai alacakları, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve diğer hakların çoğunu da alamıyorlar. Dolayısıyla bizim burada tavsiyemiz hangi taksici veya hangi dolmuş sahibiyle çalışıyorsa sözleşmelerini yapmaları ve patron tarafından sigortaları olsun. Bu durum çifte emeklilik maaşı almalarına imkan tanıyor eş ve çocuklarının, eğer ki yaşıyorsa bu sadece sosyal güvenlik hakları ile sınırlı kalmıyor. Mahkemeye gittiği zaman da maddi ve manevi tazminat davası açabiliyor.” dedi.

“TAKSİ CİNAYETLERİNDE SGK MÜFETTİŞLERİ DE DEVREYE GİRİYOR”

İzmir’de yaşanan taksici cinayeti üzerinden SGK’nın çalışma prensibini de açıklayan İsa Karakaş, müfettişlerin sosyal güvenlik incelemesi gerçekleştirdiğini söyledi. Karakaş, bu durumla ilgili hem patronları hem de çalışan şoförleri uyardı:

“Şunu söyleyelim Oğuz Ergen cinayeti, ister kendi primini kendi ödüyor olsun isterse patronu olan taksici sigortasını göstersin mahkeme sadece bu cinayeti incelemeyecek, bu duruma SGK müfettişleri de el koyacak ve inceleyecek. Şoför esnafı yani patronu, taksicinin can güvenliği için bu otobüs ve dolmuş için de geçerli bütün güvenlik önemlerini almak zorundadır. Eğer bunları almamışsa SGK müfettişleri bu cinayet olduğu için bunu inceleyecek, taksi sahibi sorumluluklarını yerine getirmediyse SGK dul eş ve çocuklarına maaş bağladığı zaman, bağladığı maaşları sadece taksiciden tahsil edebilir. Borçlar Kanunu’na göre, ölen kişinin eş ve çocukları maddi destekten yoksun kalma tazminatı maddi ve manevi tazminat davası da açabiliyor. Mahkeme birinci derecede sorumlu olan kimse, o taksi içinde iş güvenliğini sağlamayan işvereni de sorumlu tutar. SGK müfettişleri olayı tüm boyutları ile inceliyor. Taksici ile ilgili tüm muhasebe kayıt bilgileri, özlük dosyaları ve kusur tespiti de dahil SGK tüm bunların tamamıyla inceleyecek. Mahkeme SGK müfettişlerinden bu dosyaları da isteyecek.

TAKSİCİLER İŞ KANUNA TABİ MİDİR?

Bazılarının “taksici nasıl olsa esnaftır. Esnaf olduğu için iş kanununa dahil değildir” söylemlerine de açıklık getiren İsa Karakaş, “Hayır. Taksici aynı şekilde o taksiyle sürekli çalışmıyorsa taksinin sahibini, sadece arada sırada bile çalışması kurtarmıyor. Mevcut çalışma mevzuatına göre esnaf değil, İş Kanunu ilişkisi olur. Burada esnaf sayılması için taksinin sahibi olan kişinin de taksiyi sürekli kullanıyor olması gerekiyor. Aksi takdirde esnaf tanımından çıkacaktır. İş Kanunu hükümleri söz konusu olacaktır. İş Kanunu hükümleri söz konusu olduğu zaman da, taksi, otobüs, dolmuş şoförleri tüm geniş haklardan, yani fazla mesai, hafta tatili hakkı, ulusal ve genel bayram tatilleri hakkı, yıllık izin, ayrıca varsa kıdem tazminatı, yine belli şartlarda ihbar tazminatı hatta çalışan kişi sayısı 30’un üzerinde olursa bu durumda iş güvencesi hükümlerinden de geniş oranda faydalanması söz konusu olacaktır.” ifadelerini kullandı.

HEM ARACIN SAHİBİ HEM DE ÇALIŞIYORSA DA İKİ MAAŞ HAKKI VAR

Şoför Hem aracın sahibi hem de kendi çalışıyor ise bu durumda kişinin otomatikman 4B sigortalı olduğunu ifade eden Karakaş, “Bu kapsamda sigortalı olduğu için bu kişi de 800 gün primi varsa öldüğü anda Bağ-Kur borcu da yoksa veya varsa bile eş ve çocukları bunu ödedikten sonra dul eş ve çocuklara maaş bağlanacak, kendi aracını kullanırken yani kendi işini yürütürken cinayete maruz kaldığı için yine iş kazasından faydalanacak. Dolaysısıyla geride kalanlarına çifte maaş bağlanabilecek.” dedi.

KARAKAŞ HÜKÜMETE SESLENDİ: İŞ KAZASI KAPSAMINA ALINMALILAR

Yapılan düzenleme ile ilgili de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na çağrıda bulunan Karakaş, “Hükümet aslında 10 gün ve üzerinde çalışanlar için iyilik yapayım derken taksicilere de kendi priminizi yapın dedi, ancak bu düzenleme eksik yapıldı. Taksiciler ve dolmuşçular risklerle karşı karşıya. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımıza sesleniyorum. Kendi primlerini yatırsalar bile iş kazası kapsamına alınmaları gerekiyor.” Şeklinde konuştu.