Fergani uydusu yörüngeye oturdu! İşte Türkiye'nin uzaya giden yolculuğu

Türkiye tam bağımsız ve müreffeh bir ülke yolunda attığı adımların meyvesini topluyor. Özellikle Savunma ve Havacılık alanında dünyanın en önemli ülkeler listesine giren ülkemiz, şimdi de uzay teknolojisinde attığı adımların olumlu geri dönüşlerini alıyor. Daha önce uzaya 8 uydu gönderen Türkiye, dün akşam saatlerinde Baykar Yönetim Kurulu Başkanı ve Teknoloji Lideri Selçuk Bayraktar tarafından kurulan Fergani Uzay’ın milli olarak geliştirdiği FGN-100-d1 uydusunu uzaya gönderdi.

ERDOĞAN'IN TARİHİ İMZASI!

Cumhurbaşkanı Erdoğan liderliğinde başlatılan 'Milli Teknoloji Hamlesi' projesiyle birlikte, dışa bağımlı olduğumuz alanlarda yerli ve millilik oranını arttırmak için çalışmalar başlatıldı.

2004 yılında MGK toplantısında yer alan dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, yurtdışından sipariş ettiğimiz insansız hava araçlarının iptal edilmesi için karar vermişti.

Erdoğan'ın bu kararı, diğer MGK üyeleri tarafından hoş karşılanmamış ve 'sipariş ettiğimiz ülkelerle sıkıntı yaşarız' diyerek Başbakan'ın kararından vazgeçmesi yönünde beyanat vermişlerdi.

Başbakan Erdoğan kararını vermiş ve imzasını atmıştı. Milli ve yerli ürünler geliştirmek istiyorsak kendi mühendislerimize yatırım yapacağız diyen Erdoğan; 'Tam Bağımsız Türkiye' olma yolundaki ilk adımı bu şekilde atıyordu.

Alınan kararla birlikte en fazla bütçeyi Savunma Sanayi alanı almaya başlamıştı.

Bugün Türkiye'nin hayata geçirdiği projelere baktığımızda;

ALTAY Tankı, SİPER, AKINCI İHA, TB2, AKSUNGUR, insansız savaş uçağı KIZILELMA , 5.Nesil savaş uçağı KAAN, hava savunma sistemi ÇELİK KUBBE, TCG Anadolu Gemisi, MILGEM projeleri ve yerli uydumuz FERGANİ... 

Karada, havada, denizde ve son olarak da uzayda yerli ve milli projelerimiz, Türkiye'yi teknoloji alanında dışa bağımlı bir ülke konumundan çıkardı. Savunma, havacılık ve uzay alanında yeni bir devrim başlatan Türkiye toplamda 1000 üründen fazla projeyle çalışmalarına devam ediyor. 2002 yılında yalnızca 62 proje üzerinde çalışan Türkiye, bugün geldiği noktada ürettiği ve geliştirdiği savunma ve havacılık projelerini dost ve müttefik ülkelere ihraç ediyor.

TÜRKİYE’NİN UZAY ÇALIŞMALARI

Türkiye, savunma ve havacılık alanında devrim niteliğinde projeler geliştirirken, aynı zamanda uzay çalışmalarını da sürdürüyor. İlk yerli haberleşme uydumuz TÜRKSAT 3A 2008 yılında Fransa'dan uzaya fırlatılırken, ilk yerli gözlem ve keşif uydumuz GÖKTÜRK-2 ise 2012 yılında uzaya gönderildi.

GÖZLEM VE KEŞİF UYDULARIMIZ NELERDİR?

GÖKTÜRK-2:

18 Aralık 2012’de Çin’deki Jiuquan Fırlatma Üssü’nden uzaya fırlatılan Göktürk-2, TÜBİTAK Uzay, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) ve Millî Savunma Bakanlığı iş birliğiyle geliştirilen ilk yüksek çözünürlüklü keşif ve gözlem uydusudur. Uydunun görev bilgisayarı ve görev yazılımı Türkiye’deki mühendisler tarafından üretildi.

Dünya’nın herhangi bir noktasından görüntü alabilen Göktürk-2, TSK ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının uydu görüntü ihtiyaçlarını karşılıyor. Yerden 686 km yükseklikte güneşe eş zamanlı yörüngede hareket eden Göktürk-2, 409 kg ağırlığında ve Dünya çevresindeki bir turunu 98 dakikada tamamlıyor.

GÖKTÜRK-1:

5 Aralık 2016’da Fransız Guyanası’ndan uzaya fırlatılan Göktürk-1 uydusu, yüksek çözünürlüklü optik uzaktan algılama ve yer gözlem uydusudur. Dünya’nın her yerinden hem sivil hem de askeri istihbarat amaçlı görüntüler elde edilmesine imkân sağlar. Göktürk-1, TUSAŞ ve Aselsan’ın teknoloji girdisi ile İtalyan uzay hizmeti şirketi Telespazio tarafından Millî Savunma Bakanlığı için tasarlandı. Yerden yaklaşık 681 km yükseklikte güneşe eş zamanlı yörüngede hareket eden Göktürk-1, Dünya çevresinde bir turunu yaklaşık 90 dakikada tamamlıyor. Göktürk-1 uydusu yılda 60 binden fazla görüntü sağlıyor.

İMECE:

TÜBİTAK Uzay tarafında yerli ve milli olarak tasarlanıp geliştirilen uydumuz 15 Nisan 2023’te ABD’deki Vandenberg Uzay Kuvvetleri Üssü’nden, Falcon 9 roketiyle uzaya fırlatıldı. Proje kapsamında ülkemizde ilk defa uzay uyumlu elektro-optik kamera tasarlandı, geliştirildi ve üretildi. Böylece, Türkiye yer gözlem uydu görüntüsü tedarik eder konumdan kendi kamerasını üretecek hatta ihraç edecek duruma gelmiş oldu. Bu zamana kadar uzay teknolojileri alanında Türkiye sınırları içerisinde üretilmiş en gelişmiş uydu olan İMECE, 680 km irtifada güneşe eş zamanlı yörüngede görev yapıyor ve dünyanın her yerinden görüntü alarak ülkemizin yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsü ihtiyacını karşılıyor.

HABERLEŞME UYDULARIMIZ NELERDİR?

TÜRKSAT 3A:

13 Haziran 2008’de Fransız Guyanası’ndan Ariane 5 roketiyle uzaya fırlatıldı. Görev süresinin 20 yıl olması planlanan Türksat 3A haberleşme uydusu sayesinde televizyon yayıncılığı, internet, ses ve veri aktarımı daha hızlı ve güvenli oldu. Uydu, Türkiye başta olmak üzere tüm Avrupa, Kuzey Afrika ve tüm Türki Cumhuriyetler ile Çin sınırına kadar uzanan bir kapsama alanına sahip. Türksat 3A uydusu, kapsama alanı içerisinde küçük çaplı çanak antenlerle doğrudan TV yayınlarının izlenmesini sağlıyor. 3110 kg’lık uydu, yerden yaklaşık 36.000 km yükseklikte 42° Doğu boylamı yörüngesinde dolanıyor.

TÜRKSAT 4A:

14 Şubat 2014’te Kazakistan’ın Baykonur Uzay Üssün’nden Proton roketiyle fırlatıldı. Görev süresinin 30 yıl olması planlanan uydu, Türkiye, Kuzey Afrika, Avrupa, Ortadoğu ve Asya ile Sahra Altı Afrika bölgelerini kapsıyor. 4900 kg’lık uydu, yerden yaklaşık 36.000 km yükseklikte 42° Doğu boylamı yörüngesinde dönüyor.

TÜRKSAT 4B:

16 Ekim 2015’te Kazakistan’ın Baykonur Uzay Üssün’nden Proton roketiyle uzaya fırlatıldı. Türksat 4B haberleşme uydusu Türkiye, Afrika, Avrupa, Ortadoğu ve Çin’in batısını içine alan Güney Batı Asya’yı kapsıyor. 3900 kg’lık uydu, 50° Doğu boylamı yörüngesinde dolanıyor. Türksat 4B ile birlikte 50° Doğu yörüngesinde ilk kez bir Türk uydusu işletilmeye başlandı. Bu uydu ile TV yayıncılığına ek olarak yüksek hızlı ve düşük maliyetli internet erişim hizmeti sağlanıyor.

TÜRKSAT 5A:

8 Ocak 2021’de ABD’nin Florida Eyaleti’ndeki Cape Canaveral Uzay Üssü’nden SpaceX firmasının Falcon 9 roketiyle uzaya fırlatıldı. Tamamen elektrikli itki sistemine sahip uydunun görev süresinin 15 yıl olması planlanıyor. Türkiye, Doğu, Batı ve Orta Doğu’yu, ayrıca Kuzey Afrika, Güney Afrika, Batı Afrika’yı kapsıyor. Yaklaşık 3500 kg’lık uydu, yerden yaklaşık 35.800 km yükseklikte 31° Doğu boylamı yörüngesinde dolanıyor. Türksat 5A, TV yayıncılığı ve uydu haberleşme alanlarında hizmet veriyor.

TÜRKSAT 5B:

19 Aralık 2021’de ABD Florida’daki Cape Canaveral Uzay Üssü’nden SpaceX firmasının Falcon 9 roketiyle uzaya fırlatıldı. Görev süresinin 15 yıl olması planlanan uydu, Orta Doğu’nun tamamı ile Basra Körfezi, Kızıldeniz, Akdeniz, Kuzey ve Doğu Afrika, Nijerya, Güney Afrika ve bu bölgelere yakın komşu ülkeleri içeren geniş bir alanı kapsıyor. 4516 kg’lık uydu, yerden 35.785 km yükseklikte, 42° Doğu boylamı yörüngesinde dolanıyor. Türksat 5B uydusuyla birlikte 42° Doğu boylamı yörüngesindeki haberleşme uydusu sayımız üçe çıkmış oldu. Uydu filomuzdaki en güçlü ve en yüksek kapasiteli uydu olan Türksat 5B, sınıfındaki uydulardan en az 20 kat daha yüksek kapasite verimliliği ile yüksek verimli uydu kategorisindedir.

MİLLİ UYDU FERGANİ FGN-100-d1 UZAYDA!

Fergani Uzay tarafından milli olarak geliştirilen ve özel bir firma tarafından üretilen Türkiye’nin en büyük uydusu FGN-100-d1 uzaya fırlatılmasının ardından yörüngesine başarıyla yerleşti.

KALİFORNİYA 14 OCAK 2025

Baykar Yönetim Kurulu Başkanı ve Teknoloji Lideri Selçuk Bayraktar tarafından kurulan Fergani Uzay’ın milli olarak geliştirdiği FGN-100-d1 uydusu, 14 Ocak 2025 akşamı Türkiye saati ile (TSİ) 22.09’da ABD’nin Vandenberg Uzay Kuvvetleri Üssü’nden uzaya fırlatıldı. Böylece Fergani Uzay tarafından yürütülen Konumlandırma Takım Uydu Projesi’nin ilk adımı başarıyla atıldı.

UZAYDA GÖREVE BAŞLADI

Türkiye’nin özel bir firma tarafından üretilen en büyük uydusu olan 102 kg ağırlığındaki FGN-100-d1 uydusu, Rideshare Programı kapsamında Transporter-12 göreviyle uzaya taşındı. Milli uydu sistemi fırlatmadan yaklaşık 62 dakika sonra TSİ 23.11’de fırlatma aracından ayrılarak yörüngesine başarıyla yerleşti. FGN-100-d1 uydusu yörüngeye oturmasının ardından telemetri verileri ileterek başarılı bir şekilde göreve başladı.

 “İLK UYDUMUZU YÖRÜNGEYE OTURTTUK”

FGN-100-d1 uydusunun fırlatma ve yörüngeye yerleşme yolculuğu Fergani Uzay CEO’su Selçuk Bayraktar ve ekibi tarafından Özdemir Bayraktar Mili Teknoloji Merkezi’nde bulunan Uzay Gözlem ve Kontrol Merkezinden takip edildi.

Bayraktar, FGN-100-d1 uydusunun göreve başlamasının ardından şöyle konuştu: “2022 yılında faaliyete geçirdiğimiz Fergani Uzay girişimimiz bugün 106 kişilik kocaman bir aile olarak yola devam ediyor. Bugün ilk uydumuzu yörüngeye oturtmuş olduk. Bu uydularımız alçak yörünge konstelasyonu olarak adlandırılan takım uyduları görevini üstlenerek, hem konumlandırma hem de haberleşme alanında hizmet verecekler. Bu projeyi tümüyle öz kaynaklarımızla yürüttük. Uydumuz şu an 500 kilometredeki yörüngesine vardı ve ilk manevralarını gerçekleştirdi.”

“ULUĞ BEY KÜRESEL KONUMLAMA SİSTEMİMİZİ ÖZ KAYNAKLARIMIZLA GELİŞTİRECEĞİZ”

“İnşallah 5 yıl içinde 100 uyduya vararak Uluğ Bey adını verdiğimiz küresel konumlama sistemimizi tüm dost ve kardeş coğrafyalarla paylaşmak üzere öz kaynaklarımızla geliştirmiş olacağız. Takım uydularımızın konstelasyonunu tamamlarken, diğer yandan 50 tonluk ağırlığa sahip ve 1.5 tonu yörüngeye çıkartabilecek fırlatma aracımızın geliştirme çalışmalarına da devam edeceğiz. Vatanımıza, milletimize hayırlı ve uğurlu olsun. Gecesini gündüzüne katarak ülkemizin uzay serüvenine katkıda bulunan tüm yol arkadaşlarıma tebriklerimi ve şükranlarımı iletiyorum.”

GÜNDE 15 KEZ DÜNYA TURU ATACAK

Fergani mühendislerinin uzmanlığıyla tamamen milli imkânlarla geliştirilen FGN-100-d1 uydusu, Alçak Dünya Yörüngesinde (LEO) yaklaşık 510 km irtifada ve Güneş Eşzamanlı Yörüngede (SSO) görev yapacak. Milli uydu yörüngede 7.6 km/saniye hızla hareket ederek bir günde yaklaşık 15 kez dünya turu atacak.

TÜRKİYE’NİN UZAY YOLCULUĞUNU DESTEKLEYECEK

Üç yedekli uçuş bilgisayarına sahip olan FGN-100-d1 uydusunun, yörüngede operasyon, telemetri-telekomut haberleşmesi, konumlandırma ve faydalı yük iletişim kabiliyetlerini başarıyla test etmesi amaçlanıyor. Fergani Uzay mühendislik ekibi tarafından geliştirme sürecinde görev kritik aviyonik ekipmanları, yerli yazılım entegrasyonu, yeşil itki teknolojisine sahip motoru, yapısal tasarım çalışmaları ve çevresel testleri başarıyla gerçekleştirildi. Proje kapsamında Türkiye’nin uzay ekosistemi ve uzay teknolojilerinde güçlü bir şekilde ileri taşınması hedefleniyor.