D Vitamini faydaları ve eksikliğinin belirtileri nedir? D Vitamini ihtiyacı nasıl karşılanır?

Güneş ışınları, ciltteki bir kimyasalı aktif bir vitamin formuna dönüştürerek vücutta D vitamini üretilmesini sağlar. Genellikle, kış aylarının gelmesiyle birlikte güneşe çıkma oranı azalır ve birçok kişi kendisini kış aylarında daha halsiz, güçsüz hisseder. Bunun sebebi D vitamini eksikliği olabilir ve bir an önce vücudun ihtiyaç duyduğu D vitamini seviyesine getirilmesi gerekmektedir. Peki, D vitamini eksikliği nasıl anlaşılır, neler sebep olur? D vitamini içeren besinler nelerdir? D vitaminine dair merak ettiğiniz her şey haber detaylarında!

D VİTAMİNİ NEDİR?

Sağlıklı bir iskelet sistemi için gereken D vitamini, vücudun ihtiyacı olan kalsiyumun üretiminde büyük rol oynar. Güneş ışınlarının ciltteki kimyasalı aktif bir vitamine dönüştürmesiyle, D vitamini üretimi tamamlanır. Ciltte üretilen D vitamini saatlere, mevsime ve cilt tipine göre değişmektedir. Yaşanılan yerler, yaşam tarzı da D vitamini üretiminde oldukça etkilidir. Normal şartlarda güneş kremi kullanımı tavsiye edilse de; D vitamini üretimi noktasında krem kullanımı dahi etkilidir.

D VİTAMİNİ EKSİKİĞİ BELİRTİLERİ NEDİR, NASIL ANLAŞILIR?

D vitamini eksikliği, vücudun işleyişinde oldukça etkilidir. Günümüzdeki yaşam koşulları, kapalı ortamlarda çalışmak ve dolasıyla günün büyük bir bölümünde güneş ışınlarından yoksun kalmak, açık hava aktivitelerini katılım sağlayamamak, yetersiz/düzensiz beslenme D vitamini eksikliğini tetiklemektedir. D vitamini eksikliği, hemen hemen her yaş grubunu etkileyen bir problemdir ve çeşitli belirtiler göstermektedir. D vitamini eksikliği belirtileri:

• Genel vücut ağrısı
• Kemik ağrısı
• Kuvvet kaybı
• Saç dökülmesi
• Baş ağrısı
• Depresyon
• Değişken ruh hali
• Uykusuzluk
• Yorgunluk
• Aşırı terleme
• Kilo vermekte güçlük çekme
• Sürekli üşüme
• Yürümekte zorlanma (denge problemi)
• Eklemlerde ve parmaklarda ağrı
• Gözaltı morlukları
• Kemik metabolizması gelişmemesi
• Zayıf bağışıklık sistemi
• Obezite
• Uyku bozuklukları 
• Alzheimer hastalığına zemin hazırlayabilir

D VİTAMİNİ NELERDE VAR? HANGİ BESİNLERDE BULUNUR?

Güneşle daha az temasın olduğu zamanlarda ve mekanlarda, D vitamini eksikliği yaşamamak için beslenme düzenini buna göre ayarlamak gerekir. Bu dönemlerde tüketilmesi gereken besinler:

• Yağ bakımından zengin olan balık çeşitleri - Somon, uskumru, sardalya gibi
• Süt ve süt ürünleri
• Yumurta
• Portakal suyu gibi doğal meyve suları
• Tavuk ciğeri
• Balık yağı
• Tahıl ürünleri
• Yonca
• Isırgan otu
• Maydanoz

Önemli Uyarı: Günlük alınması gereken D vitamini ihtiyacını sadece besinler ile sağlamak doğru değildir çünkü besinlerle günlük D vitamini ihtiyacının sadece %20’si karşılanmaktadır. Bu sebeple, güneş ışığından yararlanamayan bireyler büyük risk altında kabul edilmektedir. Hekimlerin gerekli gördüğü takdirde vitamin takviyesi önerilir.

D VİTAMİNİ FAYDALARI NEDİR?

• Kasların ve Kemiklerin Koruyucu

D vitamini, kandaki fosfor ve kalsiyumu dengeler. Diş ve kemik sağlığı açısından da son derece önem arz etmektedir. Kalsiyumun bağırsaklarda emilimini sağlarken böbreklerde de kalsiyum kaybını azaltmaktadır. Kemiklerin kalsiyum birikimi ile sertleşmesi, D vitamini sayesinde gerçekleşmektedir. Kas gücünü ve kas kütlesini arttırması sebebiyle, yaşlılarda görülen düşme durumlarını azaltmaktadır.

• Diyabet Düşmanı

Yeterli D vitaminine sahip olan çocuklarda Tip 1 diyabetin azaldığı, düşük olanlarda ise Tip 2 diyabetin arttığı görülmektedir. Bu noktada, hamilelerdeki D vitamini de bebek gelişiminde bu noktada etkilidir.

• Bağışıklık Sistemi Dostu

Ülseratif kolit, Crohn, Multipl Skleroz (MS) gibi bağışıklık sisteminin neden olduğu hastalıklarda düşük D vitaminine rastlanmaktadır. Vücuttaki D vitaminin yeterli olması durumunda bu hastalıkların önlenebildiği görülmektedir.

• Kalp Dostu

D vitamini, kalp sağlığına ve hastalıklarına büyük oranda iyi gelmektedir. Yüksek tansiyon, kalp hastalıkları ve bazı kanser türlerine karşı koruyucudur.

• Kanser: D vitamini kalsiyumla birlikte alındığında kanserin önlenmesine yardımcı olmaktadır.
• Bilişsel Sağlık: D vitamini takviyesi, bilişsel işlevi iyileştirmeye yardımcı olur. 
• Kalıtsal Bozukluklar: D vitamini takviyeleri, ailesel hipofosfatemi, D vitamini emiliminin engellenmesi ya da işlenememesinden kaynaklı kalıtsal bozuklukların tedavisi amacıyla kullanılmaktadır.
• Multipl Skleroz: Düzenli olarak D vitamini takviyesinin Multipl Skleroz riskini azalttığını gözlenmiştir.
• Osteomalazi: D vitamini, kemik mineral içeriği kaybı, kemik ağrısı, kas zayıflığı, yumuşak kemikler gibi ciddi D vitamini eksikliği olan yetişkinleri tedavi etmek amacıyla kullanılır.
• Osteoporoz (Kemik erimesi): Gerekli düzeyde D vitamini ve kalsiyum alan kişilerin kemik mineral kaybı yavaşlayabilir, kemik kırıkları azalabilir ve osteoporozu önlenebilir.
• Sedef Hastalığı: D vitaminini ya da bir D vitamini bileşiğini cilde uygulamak sedef hastalığının tedavisinde etkili olabilir.
• Raşitizm: D vitamini eksikliği olan çocuklarda gelişen bu hastalık, D vitamini takviyesiyle tedavi edilir.

D VİTAMİNİ NORMAL DEĞERİ NEDİR?

Vücuttaki D vitamini oranını öğrenmek için kan testi yaptırmak gerekir. İşte, kan sayımı aralık değerleri:

Ciddi eksiklik: 30 nmol / L'nin altında (12 ng / mL)
Hafif eksiklik: 30 nmol / L (12 ng / mL) ile 50 nmol / L (20 ng / mL) arasında
Normal seviyeler: 50 nmol / L (20 ng / mL) ile 125 nmol / L (50 ng / mL) arasında
Yüksek seviyeler: 125 nmol / L'den (50 ng / mL) yüksek
 

• D vitamini seviyeniz düşükse ve kemik ağrısı yaşıyorsanız, doktorunuz farklı bir test yaptırmanızı isteyebilir. Bu test, kemik sağlığınızın göstergesi olan kemik yoğunluğunu ölçümlemek için gereklidir; ayrıca D vitamini takviyesi alan kişilerin 6 ayda bir vitamin ve kalsiyum düzeyini kontrol ettirmesi önerilir.

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ KİMLERDE GÖRÜLÜR?

D vitamini eksikiği hemen hemen herkeste görülen rutin sağlık problemlerinden biridir. Sıklıkla görülen kişiler ise aşağıdaki gibidir:

• Açık tenli kişiler
• Kapalı ortamda çalışan kişiler
• Yaşlılar
• Kapalı giysi giyenler
• Gebe ve emziren kadınlar
• Böbrek hastalığı olan kişiler
• Karaciğer hastalığı olanlar
• Beslenme bozukluğu olanlar
• Yüksek faktörlü güneş kremi kullananlar