Memur ve emekliye yüzde kaç zam yapılacak? İşte masadaki tüm zam senaryoları
Asgari ücrete yapılan yüzde 34’lük artışla beraber gözler memur ve emekli maaşlarına çevrildi. Yarın TÜİK tarafından açıklanacak haziran ayı enflasyon veriyle altı aylık enflasyon farkı belli olacak. Peki, memur ve emekliye ne kadar zam yapılacak? Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Görevlisi Tarkan Zengin tüm zam senaryolarını değerlendirdi.
Memur ve memur emeklileri yarın açıklanacak enflasyon verilerine odaklandı. Ocak-Mayıs TÜFE verilerine göre, beş aylık enflasyon farkı yüzde 15,26 oldu. Enflasyonda yüzde 8’in üzerindeki fark, memur ve memur emeklilerinin zamlarına eklenecek. Buna göre, memur ve memur emeklilerin en az yüzde 7,13’lük enflasyon farkı alacak. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Görevlisi Tarkan Zengin, konuya dair önemli değerlendirmeler yaptı.
ZAMLI MAAŞLAR NE ZAMAN ALINACAK?
TRT Haber’in haberine göre Zengin şunları kaydetti: "Memurun zam oranı bu hafta sonuna kalmadan belli olacak. Çarşamba günü enflasyon açıklandıktan sonra ya o günün akşamında zaten çalışmalar yapıldı, yapılıyor. Bugün muhtemelen sayın Cumhurbaşkanımıza bir sunum yapıldı. Burada farklı alternatifler ve simülasyonlar sayın Cumhurbaşkanımıza sunulmuştur. Enflasyon beklenecek çarşamba günü. Yapılan çalışmalar o enflasyonla birlikte ilan edilecektir.
Ya o gün ya ertesi gün Meclis aşaması başlayacaktır. Memurlar ayın 15'inde maaşlarını alıyorlar ancak en azından 1 hafta öncesinden bordroların hazırlanmış olması gerekiyor. Dolayısıyla yeni zamlı maaşları alabilmeleri için hafta sonu da dahil o günlerde bitmesi lazım. Yasal mevzuatın ayrıntılı bir düzenleme olmayacağını düşünüyorum. Toplu sözleşmenin 4. 6 ay zam diliminin ilgili maddesi değişecek.
Meclis aşamasında komisyonda da çok tartışılacağını düşünmüyorum. 4 milyon civarında aktif memuru, yaklaşık 15 milyon emekliyi ilgilendiren bir düzenlemenin TBMM aşamasının da hızlı olacağını düşünüyorum. "Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatıyla Cumhurbaşkanı Yardımcımız Cevdet Yılmaz başkanlığında bir çalışma yapıldı. Bürokratlar ve bakan yardımcıları düzeyinde de bu çalışmalar devam etti. Bu çalışmalarda farklı alternatifler ortaya çıktı.”
SEYYANEN ZAM BEKLİYORUM
Başından beri şunu savunuyorum: Sayın Cumhurbaşkanı en düşük kamu görevlisi maaşının 22 bin lira olacağını söyledi. Mevcut duruma göre en düşük memur maaşının yüzde 85 civarı bir artışı anlamına geliyor. Bu bütün kamu çalışanlarına verilir mi? Başından beri söylüyorum. Bu ihtimal çok mümkün görünmüyor. Yapılacak artışın bir miktarı oransal, geriye kalan da seyyanen yapılacaktır diye düşünüyorum.
ORANSAL ZAM YAPILACAK
“Tahminim özellikle yüzde 25 seviyelerinde bir oransal zam verilip üzerine de 7-8 bin lira arasında seyyanen zam verilme ihtimalini kuvvetle muhtemel olacağını düşünüyorum. Bu formülle en düşük devlet memuru maaşını 22 bin liraya çıkaran bu durum bütün kamu görevlilerine yansıtılacaktır. Her bir kamu görevlisi aldığı maaşa göre herkese eşit oranda oransal ve seyyanen yapılacak zammın maaşlardaki etkisi de farklı kalemlerde olacak. Yüzde 85'ten başlayacak."
YÜZDE 25 ZAM YAPILARAK SEYYANEN ARTIŞ YAPILABİLİR
"Örneğin maaşı 15 bin lira olan bir kamu görevlisini düşünelim. Yüzde 25 zam verildiği takdirde 18 bin 750 liraya çıkar. 7 bin lira seyyanen verildiği takdirde 25 bin 750 lira olur. Bunun maaş artışı ise yüzde 71'e tekabül eder. Her bir kamu çalışanı mevcut maaşını yüzde 25 artırıp üzerine 7 ya da 8 bin lira koyduğunda kendi maaşındaki artışın oranını görebilir.
Yine başka bir simülasyon üzerinden söyleyelim. 20 bin lira alan bir kamu görevlisi yüzde 25 zam verildiği takdirde 25 bin liraya çıkar. 7 bin lira seyyanen zamla 32 bin liraya çıkar. Buradaki artış yüzde 60'a tekabül eder. 8 bin lira seyyanen verildiği takdirde 33 bine çıkar, artış yüzde 65'e tekabül eder.
MAAŞLARA ETKİSİ ORANSAL OLACAK
30 bin lira alan birisi yüzde 25 ve 7 bin seyyanenle 44 bin 500, 8 bin verilirse 45 bin 500 olur. 7 bin seyyanende yüzde 48 artışa tekabül eder, 8 bin lira verildiğinde bunun da karşılığı yüzde 51'e tekabül eder. Tabi biz bunu sadece bir örnek üzerinden, varolan alternatiflerden tahmin ediyoruz. Son 1 haftadır en kuvvetli gördüğüm ihtimal bu. Elbette hem Çalışma Bakanlığımızın hem Hazine ve Maliye Bakanlığımızın bu konularda büyük tecrübeleri var. Onlar farklı alternatifler, farklı modeller, farklı teklifler de sunabilirler.
Ama bir akademisyen olarak, bu işin 25 yıldır içinde olan biri olarak bana en makul gelen alternatiflerden birisi bu. Dikkat ederseniz oransal bir zam ve seyyanen bir zam bütün kamu görevlilerine verildiğinde maaşlarındaki etkisi yüzde 85'ten başlayarak yüzde 40'lara gidecek bir skala oluşturacaktır. Bu nedenle yansıması kademeli olacak diyoruz. Artış kademeli değil, artış herkese bir miktar oransal, bir miktar seyyanen yapılacak ama maaşlardaki etkisi oransal kademeli olacak."
