Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Çin temasları çerçevesinde iki Türk-İslam şehri Urumçi ve Kaşgar'ı ziyaret etti. Fidan'ın ziyareti, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 2012'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ne gitmesinin ardından, bölgeye yapılan en üst düzey ziyaret olarak kayıt altına alındı.
Hakan Fidan ziyaretini, "Uzun yıllardır, Türk İslam medeniyetinin kuruluşuna katkı veren pek çok tarihi şehri ziyaret etme fırsatım oldu. Mâverâünnehir ve Fergana Vadisi’nin şehirlerini, tarihi Horasan kentlerini ve diğer coğrafyalardaki Selçuklu şehirlerini defalarca görme imkanı buldum. Urumçi ve Kaşgar, içimde hep ukde olarak kalmıştı. Nihayet, Çin’deki temaslarım vesilesiyle bu iki kadim şehri de ziyaret ettim. 'Kitabın adını 'Kutadgu Bilig' koydum. Okuyana kutlu olsun ve ona yol göstersin. Ben sözümü söyledim ve kitabı yazdım. Bu kitap uzanıp her iki dünyayı tutan bir eldir' diye tanımladığı ünlü eserin müellifi, büyük âlim Yusuf Has Hâcib'in aziz ruhuna Fâtiha okudum. Allah bütün âlimlerimize rahmet eylesin" diyerek özetledi.
Bakan Fidan'ın, özellikle TİKA başkanlığı döneminde, Türk Dünyası'nda adım atmadığı yer kalmadı, diyebiliriz. Ama Fidan, "Urumçi ve Kaşgar, içimde hep ukde olarak kalmıştı" diyerek tarihi ziyareti anlamdırdı.
Bugün Karabağ zaferi ile büyük bir moral bulan Türk Dünyası, Türkistan coğrafyasının en uç noktası Urumçi ve Kaşgar’dan ses verdi. Pekin yönetimine verilen mesaj net: Ülkende soydaşlarımız ve dindaşlarımız var. Egemen bir devlet olan Çin’in iç işlerine karışmadan tüm haklarını özgürce yaşamalarını istiyoruz."
Fidan, "Özellikle Uygur meselesini bir zenginlik meselesi olarak görüp burada herhangi bir sorun alanı görmeden, buradaki özellikle Uygurların kültürel hakları ve yaşamları konusunda dünyada ve İslam dünyasında oluşan algının değiştirilmesi Çin'in de lehine, bizim de lehimize, herkesin lehine. Dolayısıyla bizim dediğimiz her zaman için şu; biz Çin'in tek Çin politikasını destekliyoruz, toprak bütünlüğünü ve egemenliğini destekliyoruz" ifadelerini kullandı
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, 2022 yılı Mayıs ayında Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı olarak , Çin Halk Cumhuriyeti'nin resmi davetlisi olarak bu ülkeye gitmişti.
Bahçeli, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin başkenti Urumçi’den karayoluyla Turfan’a geçerek önce çocuk parkını gezmiş, burada 1 Haziran Çocuk Bayramı’nı kutlayan çocuklarla sohbet etmişti.
Bahçeli, daha sonra Turfan’daki Eski Şehir’in kalıntılarını gezerken Türk heyeti, Turfan’daki eski yeraltı sulama sistemi olan Kariz’de Uygur danslarıyla karşılanmıştı.
Bahçeli, bölgeyi ziyaret etmekten büyük mutluluk ve heyacan duyduğunu, burayı ziyaret eden ilk Türk yetkili olmaktan da büyük haz duyduğunu söylemişti.
Bölge yetkilileriyle verimli görüşmeler yaptıklarını ifade eden Bahçeli, Türk halkıyla başta Uygurlar olmak üzere bölgedeki etnik grupların akrabalık ilişkileri bulunduğunu belirtmişti.
ABD uzun yıllardır, fonlamalarla, Uygur diasporası üzerinde etkili. Çin’i sadece Tayvan üzerinden değil, Uygur Türkleri üzerinden baskılamaya çalışan bir ABD var.
Suriye'nin İdlib bölgesine, büyük sayıda Çin vatandaşı Uygur Türkü bulunuyor. Vatanlarından çok uzaklarda radikal örgütlerde boy gösteren Uygurların, Suriye’deki varlıklarını nasıl sağladıkları iyi sorgulanmalıdır.
Kaşgari'ye giden ilk üst düzey resmi yetkili Bahçeli'ydi. Şimdi Dışişleri Bakanı olarak Hakan Fidan da bölgeye gitti. Tarih dede ise bize fısıldadı: Kaşgar’da 1863 yılında kurulan ve Osmanlı imparatorluğunu matbu tanıyan Atalık Gazi Devleti 1877 yılında Çin orduları tarafından ortadan kaldırıldı. 12 Kasım 1933 Doğu Türkistan İslam Cumhuriyetinin ve tekrar yine 12 Kasım 1944 Doğu Türkistan Cumhuriyeti kurulsa da varlıklarını devam ettiremediler.
Doğu Türkistan, 1933 yılında bağımsızlığını ilan ettiğinde, ilk tanıyan ülke, Atatürk’ün başında bulunduğu Türkiye Cumhuriyeti olmuştu.
Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti kurulduktan sonra, Cumhuriyetin Dışişleri Bakanı Kasım Hacı Beyefendi, Hindistan’ın Delhi şehrine gitmişti. Dünyadaki birçok devlete telgraf çekerek bu devletin tanınması için çağrıda bulunmuştu.
Bakanı Hacı, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti’ne çektiği telgrafta, "Gök Bayraktan Al Bayrağa selam olsun" vurgusunu yapmıştır.
Atatürk bu telgrafı görünce çok memnun olmuştu. Sevinçten gözlerinden yaş gelen Atatürk derhal telgraf çektirerek Doğu Türkistan’a şu mesajı iletti:
Sayfanın sonuna geldiniz!
