Beynimizi kim yıkayacak! Bir ‘Gassal’ analizi…

Başlığı okuyanlar, diziyi linçleyeçleyeceğimi düşünmüş olabilir. İşte tam da bu yüzden böyle bir başlık yazmayı tercih ettim… 
‘Ölürsem beni kim yıkayacak?’, İstanbul’un birçok noktasına bu afişler asıldı. Evet, ilk gördüğümüzde kanımızı donduran bu afişler, sosyal medyada gündem olurken, büyük de tepki çekti. 
Kısa süre sonra bunun (bence oldukça başarılı) bir reklam kampanyası olduğu ortaya çıktı. 

ÖLÜMLE BURUN BURUNA 

TRT’nin dijital platformu Tabii’de yayınlanan ve kara komedi türünde büyük ilgi gören bir Gassal dizisi, kısa sürede geniş yankı uyandırdı. Dizinin başrolünde gassal (cenaze yıkayıcısı) Baki karakteriyle Ahmet Kural vardı. 
Baki, ölümle burun buruna geldikten sonra “Ölünce beni kim yıkayacak?” sorusunu sorarak, hayatını sorgulamaya ve bu süreçte yeni anlamlar keşfetmeye başlamıştı. 

SEKÜLERLERİN LİNCİ, MUHAFAZAKÂRLARIN ÖVGÜSÜ

Yapım bir anda izlenme rekorları kırmaya ve her yerde konuşulmaya başlandı. Sosyal medyanın da gündemine oturan diziye birçok kesimden övgü yağarken, kısa süre sonra klavye silahşörleri devreye girdi. 
Tepkiler çığ gibi büyüdü. Seküler kesim diziyi linçlerken, muhafazakar kesim öve öve bitiremiyordu. Merakım giderek artmıştı. 
2025’e gireceğimiz yılbaşı gecesi sabaha kadar dizinin 6 bölümünü art arda izledim. Ve evet,  itiraf etmem gerekirse gerçekten çok etkilendim. 

HAYATI SORGULAYAN FELSEFİ ALT METİN

Peki, neydi bu kadar eleştirilen ya da övülen diye düşünmeye başladım. Sonra da oturup bu yazıyı kaleme almak istedim. 
“Gassal” dizisinin toplumda neden olduğu tartışmalar, Türkiye’deki kültürel ve ideolojik ayrışmaların sanata nasıl yansıdığını bir kez daha gözler önüne serdi. Dizinin metaforik yapısı, ölümü ve hayatı sorgulayan felsefi alt metni, bir kesim tarafından derinlikli ve anlamlı bulundu. 
Bu kesim, dizinin bireysel iç hesaplaşmalar ve toplumsal değerler üzerine düşündürdüğünü savundu. Özellikle karakterin bir gassal olması, varoluşsal sorgulamaları beraberinde getirdi. 

HEPİMİZ BAZEN BAKİ GİBİYİZ

Diğer yandan muhalif ya da seküler kesimin eleştirilerinde, dizinin dini ve geleneksel değerlere fazlasıyla vurgu yaptığı düşüncesi öne çıkıyor. Bu kesim, dizinin toplumsal normları pekiştirdiğini ve dini unsurların dramatik etkilerle ön plana çıkarılarak modern bireyselliğe bir karşı duruş sergilendiğini savunuyor. Bazıları ise diziyi ‘dayatmacı’ olarak nitelendiriyor.
Benim düşüncem ise Baki karakterinin hayat ve ölüm üzerinden yaptığı sorgulamalar, aslında hepimizin zaman zaman içinde bulunduğu ruh hallerini yansıtıyor.

RUHUNA AYNA TUT

Sanatın amacı herkesi memnun etmek değil, kimi zaman rahatsız etmek ve sorgulatmaktır. Hâl böyle olunca ruhunun aynasına bakmaktan, kendileriyle ya da hayatla yüzleşmeye pek de cesaret edemeyenler emek verilen bir yapımdan rahatsız oldu. Bu durumu eleştirmenin de doğru olduğunu düşünmüyorum. Fikirler provoke ve manipüle etmediği müddetçe saygıyı hak eder. 

HAYAT VE ÖLÜM ARASINDAKİ İNCE ÇİZGİ

Sonuç olarak; “Gassal,” hayat ve ölüm arasındaki ince çizgiyi sorgularken izleyiciyi derin düşüncelere sürükleyen bir yapım olarak öne çıkıyor. Kimi zaman güldüren, kimi zaman düşündüren, hatta zaman zaman rahatsız eden bu dizi bence insanın çağlardan beri en temel dürtüsüne hizmet ediyor: Sorgulamak
Toplumsal değerler ile bireysel inançlar arasında köprü kuran ve izleyiciye ayna tutan “Gassal,” kimileri için geleneksel ve dini unsurlara, kimileri için ise derin felsefi sorulara vurgu yapıyor.
‘Ölürsem beni kim yıkayacak?’ Baki’nin kendisine sorduğu soru. Peki ya sizinki ne?